انسان در تمام طول حيات خود با انواع خطرات تهديد کننده سلامتی مواجه
بوده است. جالب تر اين که هر قدر زندگی صنعتی تر و پيشرفته تر می شود،
وسايل و امکانات عامل خطرات جديدی برای وی می شوند. افزايش رشد جمعيت
از يک سو و افزايش تعداد وسايل نقليه، بالا رفتن ضريب سرانه مالکيت
خودرو در جامعه، افزايش تقاضای سفر در حجم خانوار، مضاعف شدن حجم تردد
و ميزان استفاده از وسايل شخصی به عنوان عوامل ريشه ای تصادفات و تلفات
رانندگی به شمار می آيند.
حوادث ترافيکی در جامعه ما يکی از خطرات تهديد کننده سلامتی است. در
کشور ما حوادث دومين عامل مرگ و مير است و حوادث ترافيکی و سوانح در
راس آن قرار دارد.
هر
روز هزاران نفر از مردم در جاده ها، جان خود را از دست می دهند يا دچار
آسيب می شوند.
به
گفته دکتر امامی رضوی، معاون سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی،
حوادث عمدی و غير عمدی بيشترين بار سوانح را در کشور دارا است. بعد از
آن بيماری های روانی بيشترين بار بيماری را در کشور دارد و سومين عامل
نيز حوادث قلبی و عروقی است.
حوادث ترافيکی سالانه موجب مرگ و مير حدود 120 ميليون نفر و مجروح شدن
بيش از 50 ميليون نفر در سراسر جهان می شود.
آمارهای ارائه شده در ايران نشان می دهد که پس از بيماری های قلبی،
عروقی، حوادث دومين علت مرگ و مير در همه گروههای سنی و در گروه سنی
زير 40سال اولين علت مرگ و مير است که شايع ترين آنها حوادث ترافيکی
است.
روزانه 76 نفر بعلت حوادث ترافيکی تلف می شوند که به طور متوسط در هر
20 دقيقه يک مرگ بعلت حوادث ترافيکی اتفاق می افتد.
در
ايران سالانه 6 ميليارد دلار صرف صدمات ناشی از حوادث ترافيکی می شود
پس با توجه به آمار ارائه شده می بينيم که سوانح و حوادث ترافيکی ناشی
از آن يکی از مهم ترين مشکلات بهداشتی کشور و بعنوان بحران ملی تلقی می
شود.
عابران پياده، دوچرخه سواران، موتور سواران و رانندگان دوچرخه های
موتوری در مقايسه با رانندگان و مسافران اتومبيل ها و وسايل نقليه
موتوری بزرگتر، بيشتر در معرض خطر هستند و از آنها به عنوان کاربران
پرخطر راه ها ياد می شود.
رانندگان در اين ميان بيشترين نقش را در پيشگيری از حوادث ترافيکی
دارند؛ به طوری که يک راننده با رانندگی غير ايمن نه تنها جان خود،
بلکه جان گروه بسياری از افراد جامعه از جمله عابرين پياده ، سرنشينان
خودرو خودرو ديگر وسايل نقليه را به خطر می اندازد.
بسياری از کشورها با پرداختن به مسائل و اصول ايمنی به موفقيتهای
چشمگيری در کاهش تعداد تصادفات و شدت آسيب ها و صدمات ناشی از آن دست
يافته اند.
پس
به جاست که برای اجتناب از خطر، حذف يا تقليل خسارات ناشی از حوادث در
صدد تدبيری باشيم که امنيت و آسايش افراد جامعه تامين شود يا ارتقاء
يابد. چرا که سوانح رانندگی و جاده ای قابل پيش بينی و پيشگيری هستند.
امنيت راهها يک اتفاق نيست بلکه تحقق آن به اراده قوی ملی و برنامه های
متمرکز، منسجم و مداوم در واحدهای مرتبط بستگی دارد. چهار اصل مهم
ايمنی در جامعه عبارت اند از:
-
باور ايمنی
-
احترام به قوانين
-
دسترسی به ملزومات ايمنی و
-
دانش به کارگيری صحيح وسايل ايمنی
نکات
کليدی و مهم برای پيشگيری از حوادث ترافيکی
-
صبور بودن و تصميم گيری مناسب پس از رفع عصبانيت و خستگی؛ که اين رفتار
لازم است فرهنگ سازی شود؛ چرا که بسياری از نزاع و رفتارهای خشونت آميز
در شرايط عصبانيت و خستگی رانندگان اتفاق می افتد و بايد با آموزش
مهارت های زندگی ارتکاب رفتار خشونت آميز به ويژه در مردان را کاهش
داد.
-
رعايت سرعت مجاز و رعايت فاصله مطمئنه؛ سرعت غير مجاز بعنوان يک عامل
خطر جدی در آسيب های تصادفات جاده ای است که هم بر خطر تصادف و هم بر
شدت آسيب های ناشی از آن تاثير می گذارد.
احتمال مرگ سرنشينان خودرو با سرعت 80 کيلومتر در ساعت 20 برابر زمانی
است که سرعت خودرو 30 کيلومتر در ساعت است.
کمربند ايمنی : استفاده از کمربند ايمنی خطر صدمات جدی و کشنده را از
65 به 43 درصد کاهش می دهد و استفاده از کمربند ايمنی بيشتر از هر
وسيله ديگر از خطر تصادفات روبرو با يکديگر می کاهد. از سن 12 سالگی به
بعد، نوجوانان هم می توانند مانند بزرگترها روی صندلی جلو بنشينند و از
کمر بند ايمنی خودرو استفاده کنند. اما کودکان کمتر از 12 سال يا
نوجوانان با قد کوتاهتر از 130 سانتی متر بايد روی صندلی عقب ماشين
بنشينند.
-
رعايت ديد مناسب در رانندگی؛ خطر تصادفات ناشی از خستگی در شب 10 برابر
است. بطوری که اين خطرات در حدود ساعت 2 تا 5 صبح يا غروب آفتاب يا در
شب بعلت ديد ناکافی تقريبا" 5 برابر بيشتر از زمانهای ديگر شبانه روز
است. ( 21درصد مرگ و ميرها ناشی از ديد ناکافی است) يکی از راه های
افزايش ديد، حرکت با چراغ های روشن حتی در مدت روز است چرا که باعث
کاهش 10 تا 15درصدی تصادفات می شود.
-
استفاده از صندلی ويژه کودک: گفته شده است در ايران سوانح و حوادث جزء
اولين علت های مرگ و مير کودکان زير 5 سال به شمار می رود. بر روی
زانو نشاندن اطفال در حين سفر در تصادفات رو در روبی که دو اتومبيل از
دو جهت مخالف با يکديگر بر خورد می کنند، بسيار خطر ساز است. در صورتی
که سرعت 50 کيلومتر در ساعت باشد، نمی توان او را کنترل کرد و کودک
صددرصد با داشبورد و شيشه جلو برخورد می کند و به دنبال آن آسيب ها و
پيامدهای ناشی از دست دادن فرزند برای والدين خواهد آمد. با استفاده از
صندلی کودک می توان مرگ ناشی از سوانح ترافيکی کودکان را تا 51 درصد
کاهش داد.
-
استفاده از کلاه ايمنی سفيد رنگ و لباس های روشن موجب کاهش 45 درصدی
تصادفات می شود؛ 25درصد از موارد مرگ و مير حوادث ترافيکی مربوط به
راکبان موتور سيکلت است که نيمی از مرگ های مربوط به اين گروه بعلت
جراحات ناحيه سر است. استفاده از رنگ های روشن در چرخ ها و عقب
موتور سيکلت ها و استفاده از چراغ های شفاف برای ترمزها در قسمت عقب
موتور باعث افزايش ديد و کاهش 15 تا 50 درصدی تصادفات می شود.
در
پايان اميد است با رعايت اصول ايمنی و نکات پيشگيری از حوادث ترافيکی
باعث کاهش مرگ و مير مردان که 80درصد کشته شدگان تصادفات در جامعه را
تشکيل می دهند، شويم، چرا که اين گروه از افراد جامعه به دليل شرايط
فرهنگی جامعه اغلب منبع اصلی تامين درآمد و نان آور خانواده اند و نبود
آنها ضمن روبرو کردن خانواده با زيانهای مالی و اقتصادی جبران ناپذير،
اثرات اجتماعی به مراتب ناگوارتری از جمله از هم پاشيدگی کانون
خانواده، بروز انواع ناراحتی های روحی - روانی و مشکلات مرتبط با
بزهکاری و اعتياد را در پی دارد.