اِنَّ في خَلِق السَّماواتِ وَ الأرِض وَ اخِتلافِ الَّیلِ وَ النَّهاِر وَ الفُلکِ الَّتي تَجري فِي البَحِر بِما یَنفَعُ النّاسَ وَ ما انزَلَ اللهُ مِن السّماءِ مِن ماءٍ فَأحیا بِهِ الارضَ بعدَ مَوتِها و بثَّ فیهامِن کلِّ دابَّةٍ و تصریفِ الِّریاحِ و السَّحابِ المُسَخَّرِ بَینَ السماء و الارض لایاتٍ لِقَومٍ یَعقِلون.

«آیه ی 164 سوره بقره»

درآفرینش آسمان ها و زمین، و آمد و شد شب و روز،و کشتی هایی که در دریا به سود مردم در حرکتند،و آبی که خداوند ازآسمان نازل کرده و با آن زمین را پس از مرگ زنده نموده و انواع جنبندگان را درآن گسترده،و (همچنین) در تغییر مسیر بادها و ابرهایی که میان زمین وآسمان مسخرند نشانه هایی است (از ذات پاک خدا و یگانگی او) برای مردمی که عقل دارند و می اندیشند!

مقدمتا باید به این نکته توجه داشت که: همه جا«نظم و انسجام» دلنل بر وجود علم و دانش است، و همه جا «هماهمنگی» دلیل بر وحدت و یگانگی است.

در این آیه به شش بخش از اثار نظم در جهان هستی که هر کدام آیت و نشانه ای از آن مبدا بزرگ است اشاره شده :

1-      ((آسمان و زمین))

آری افرینش این آسمان پر شکوه، و این همه کرات عالم بالا یعنی میلیون ها میلیون آفتاب درخشان، و هزاران هزار ستارگان ثابت و سیار که در یک شب تاریک و پر ستاره با چشمک زدن های پر معنی خود با ما سخن می گویند ، و یا درپشت تلسک های عظیم خود را به ما نشان می دهند، با آن نظام دقیق وعجیب خود، که سراسر آنها را همچون حلقه های یک رشته ی زنجیر به هم پیوسته است.

عجب این که هر چه علم و دانش بشر پیشتر میرود،5 عظمت این عالم و وسعتش در او بیشتر می شود، و معلوم نیست این گسترش علمی تا کی ادامه خواهد یافت؟! امروزه دانشمندان به ما می گویند: هزاران هزار کهکشان در عالم بالا وجود دارد که منظومه شمسی ما جزئی از یکی از این کهکشان ها است، تنها در کهکشان ما صدها میلیون خورشید و ستاره ی درخشان وجود دارد که روی محاسبات دانشمندان در میان آنها میلیون ها سیاره ی مسکونی است با میلیاردها موجود زنده! وه، چه عظمت، چه قدرتی؟!

2-      در آمد شب و روز

آری این دگرگونی لیل و نهار، و این آمد و رفت روشنایی وتاریکی با آن نظم خاص و تدریجش که دائما از یکی کاسته و بر دیگری افزوده می شود، و به کمک آن فصول چهارگانه به وجود می آید، و درختان و گیاهان و موجودات زنده مراحل تکاملی خود را در پرتو این تغییرات تدریجی،گام به گام طی می کنند، اینها نشانه دیگری از ذات و صفات متعالی او هستند. اگر این تغییر تدریجی نبود، و یا این تغییرات توام با هرج و مرج صورت می گرفت و یا اصلا همیشه روز و یا همیشه شب بود، حیات و زندگی از صفحه ی کره ی زمین به کلی بر چیده می شد و اگر فرضا وجود داشت دائما دچار آشفتگی و نابسامانی بود.

3-      کشتی ها

آری انسان به وسیله ی کشتی های بزرگ وکوچک، صحنه ی اقیانوس ها را می نوردد، و به این وسیله به نقاط مختلف زمین برای انجام مقاصد خود سفر می کند این حرکت مخصوصا با کشتی های بادبانی معلول چند نظام است:

نخست بادهای منظمی که در سطح اقیانوس ها می وزد اعم از وزش های سراسری که به طور مداوم از قطب شمال و جنوب زمین به سوی خط استوا و از خط استوا به قطب شمال و جنوب در حرکبند و به نام "الیزه" و "کنتر آلیزه" معروفند.

یا وزش های منطقه ای که تحت برنامه های معینی حرکت می کنند و به کشتی ها امکان می دهند از این نیروی فراوان و رایگان طبیعی بهره گیرند و به سوی مقصد پیش روند.

دیگر اینکه خاصیت طبیعی چوب یا فشار مخصوصی که از ناحیه آب به اجسام وارد میشود و آنها رابر سطح آب شناور می سازد.

و همچنین خاصیت تغییر ناپذیر دو قطب مغناطیسی زمین که عقربه های قطب نما ها را تنظیم می کند.

و یا نظام ستارگان آسمان که راه مقصد رابه انسان نشان می دهند.

آری تا همه این یظامها دست به دست هم ندهند استفاده از کشتی ها با آن فوائد سرشارشان امکان پذیر نیست و در نتیجه اینها نیز آیتی است برای ذات پاک او. عجب این که امروز نه تنها با پیدایش وسائل موتوری از عظمت این معنی کاسته نشده که به مراتب بر عظمت ان افزوده شده است.

4-      آب

این آب که با نظام خاصی ریزش می کند و ان همه موجودات و جنبندگانی که از این مایع بی جان، جان می گیرند همه، پیام آور قدرت و عظمت او هستند.

5-      حرکت دادن و وزش منظم بادها

بادها گاهی گرده های نر را بر قسمت های ماده ی گیاهان می افشاند و به تلقیح و باروری انها کمک می کنند میوه ها به ما هدیه می کنند و بذرهای گوناگون را می گسترانند و زمانیربا حرکت دادن امواج اقیانوس ها انها را به طور مداوم به هم می امیزند تا محیط اماده ای برای زیست موجودات زنده دریا فراهم گردد. و گاهی با انتقال سرمای مناطق سردسیر به مناطق گرمسیر، کمک به تعدیل هوای کره زمین می کنند. و زمانی با جابه جا کردن هوای مسموم و فاقد اکسیژن شهرها به بیابان ها و جنگل ها وسائل تصفیه و تهویه را برای بشر فراهم می سازند.

6-      ابرهای معلق بین زمین و اسمان

این ابرهای متراکم که بالای سر ما در گردشند و میلیاردها تن آب را بر خلاف قانون جاذبه در میان زمین و اسمان معلق نگه داشته و انها را از هر نقطه به نقطه ی دیگر می برند بی انکه کمترین خطری ایجد کنند خود نشانه ای از عظمت اویند.