مادربزرگ در حسرت زندگی این و آن آهی می‌كشد و بغض می‌كند. پدربزرگ از درد تن می‌نالد.

زن خشمگین به شوهرش نگاه می‌كند و برایش آرزوی مرگ دارد و پیرمرد با غضب بر سرش هوار می‌كشد و از بی‌توجهی همسر شكوه دارد و هردو سردرگم به گذشته بی‌ثمر و آینده مبهم خود فكر می‌كنند.

در بانوان بعد از شروع علائم یائسگی، تغییرات هورمونی و كاهش میل جنسی معمولا با ازدواج و رفتن كامل فرزندان از خانه مصادف است، به عبارتی زن سندرم «آشیان خالی» را تجربه می‌كند. چالش‌های زنانه وقتی به اوج خود می‌رسد كه بحران میانسالی با كم شدن زیبایی و ظرافت زنانگی كه زمانی مایه دلگرمی و توجه اطرافیان، دوست و فامیل می‌شده، تارهای سفید در لابه‌لای موها خبر رسیدن این ایام را به همراه می‌آورد.

در مردان بعد از 40 سالگی با كمتر شدن میل جنسی، بازنشستگی و مانند زنان از دست دادن حمایت عاطفی فرزندان و والدین، ایجاد بحران هویت شغلی و عدم توجه و نوازش همسر از سویی دیگر، چالش‌ها از راه می‌رسند. گاه مرد برای اعاده آن هویت كاذب از دست رفته، نداشتن بانك عاطفی قابل قبول نسبت به همسر و بیگانه بودن با كودك درون و خود واقعی به عشق‌های زمان پیری دل می‌سپارند، تا كمبود نوازش و توجه را جبران كنند.

در زنان این كسب هویت تخیلی به شكل حساسیت‌های غیرمتعارف راجع به سن، لباس‌های نامتناسب، حركات و سكنات جوان مآبانه بروز می‌كند. اگر زنان و شوهرانشان در جوانی برخوردی مناسب و عاشقانه با یكدیگر داشته باشند و فضای زندگی‌شان همراه با عاطفه و یكدلی باشد؛ یعنی ارتباطات زناشویی كودك به كودك و یا بالغ به بالغ بوده و در جنبه‌های مختلف توجه نوازش كامل و قابل قبول رد و بدل شود، در دوران میانسالی با استفاده از این بانك عاطفی پربار و به یاد خاطرات و تجربه‌های مثبت از ادامه زندگی مشترك لذت بیشتری خواهند برد.

اگر زوجین در دوران اولیه زندگی خشونت و بازنوازی‌های منفی عاطفی داشته باشند [این امر در مورد مردان كه مدیر خانواده هستند بیشتر مصداق دارد] و یا با خشنودسازی اجباری و یا هر ویژگی افراطی غیرطبیعی دیگر كه از كودك یا بالغ برخاسته نباشد، سعی غیر واقعی در جلب رضایت طرف مقابل[به خاطر منافع و مصالح شخصی] و یا گدایی محبت در دوران كهنسالی طرفی كه احساس اجحاف و فشار می‌كرده، تجربه‌های خشم و نفرت خود را با آزار و اذیت طرف مقابل نقد خواهد كرد. این ارتباطات در خانواده‌های مسن به وضوح قابل مشاهده است.

شناخت خواسته‌های واقعی

داشتن آگاهی‌های لازم در راستای شناخت خود و نیازهای احساسی، عقلانی، تحلیل رفتارهای فردی و اجتماعی، ارتباط صحیح با كالبد و ضمیرهای آگاه و ناخودآگاه دستمایه قدرتمندی است كه كمك می‌كند، انسان در چالش‌های زندگی مشترك جایگاه خود را بهتر ارزیابی كرده و توانایی لازم را برای رفع مسائل فی‌مابین به دست آورد.

در این حالت فرد نه منفعلانه در پی انتخاب شدن است بلكه فاعلانه با بررسی دقیق و همه‌جانبه خود برمی‌گزیند و پس از شروع زندگی عادلانه‌تر در مورد خود و همسر قضاوت كرده و سهم خود را در مشكلات و مسائل می‌بیند و در نتیجه بالغانه نه كسی را وارد بازی‌های روانی می‌كند و نه در بازی روانی طرف مقابل شركت می‌كند.

رفتارشناسان معتقدند:«اغلب روابط انسانی غیر بالغانه نوعی بازی محسوب می‌شود كه بازیگران بنا به تربیت خردسالی، ناخودآگاه روابط خود را براساس احساسات تخریبی و موقعیت شخصی ادامه می‌دهند، تبادلات افراد در سه وضعیت «بازنده»،‌«برنده»و «قربانی» ظاهر می‌شود».

 پرداختن به امور و علایق فردی

ازدواج و زندگی مشترك به معنای خاتمه اشتغالات و تفریحات فردی نیست. جبران خلیل جبران نویسنده بزرگ مصری می‌گوید:«مانند ستون‌های خانه‌ای باشید كه جدا از هم سقفی را برپا داشته‌اند.» و در جایی دیگر می‌گوید:«مانند تارهای سازی باشید كه جدا از هم آهنگ خوشی را می‌نوازند.» همسر باید به مثابه بال پروازی باشد كه در ایجاد زمینه پیشرفت و صعود طرف مقابل در ابعاد مختلف سهیم باشد.

داشتن ساعات و روزهای اختصاصی برای یادگیری، انجام اشتغالات علمی، ‌معنوی و تفریحی جز حقوق اولیه زوجین به حساب می‌آید. برخورداری از اوقات فراغت و یا مسافرت و گردش‌های جدا از همسر نیز حق طبیعی برای ایشان محسوب می‌شود. ایجاد تنگنا، عدم پذیرش حدود و حریم شخصی تنها به ایجاد و افزایش تنش منجر می‌گردد.

عشق واقعی در احترام به حریم‌های فردی و اجتماعی معنا و مفهوم می‌یابد نه‌چسبیدن به طرف مقابل. شاعر می‌گوید:«عشق محدود نمی‌كند، دربند نمی‌كشد، خسته نمی‌كند، وبال گردن نیست، مزاحم نیست، همسر رفیق راه است و پناه و مأمن، وقتی خسته و بیچاره‌ایم، شانه‌هایی برای گریه و لبخندی برای برخاستن وقتی ناامیدیم».

 داشتن سرگرمی

یكی از الزامات زناشویی داشتن تفریحات[همگام و توام] مورد علاقه طرفین می‌باشد. ورزش‌ها و بازی‌های رقابتی، سفرهای علمی، تفریحی، یادگیری هنرهای دستی،‌ نقاشی و... از اموری است كه دقایق و خاطرات خوشی را به همراه داشته و سبب می‌شود زوجین بانك‌های عاطفی مثبت خود را غنی سازند.

شاید یكی از معدود خاطرات انسان در زمان پیری یادآوری سفرهایی باشد كه تجربه كرده و این گذران اوقات مشترك حتی در زمینه شغلی و اقتصادی اولا منجر به همدلی و شناخت بیشتر زوایای روحی طرف مقابل می‌شود و هم یادواره‌های ماندگاری را به ارمغان می‌آورد.

گستاخی و عدم رعایت ادب و احترام از مسائلی است كه در همه ارتباطات به خدشه‌دار شدن و بی‌مهری می‌انجامد و از‌لحاظ اجتماعی واگویی مشكلات خصوصی خانواده به دیگران و فاش‌شدن ضعف‌های زندگی نزد این و آن به بی‌مقداری طرفین در نظر مردم منتهی شده و اعتبار و ارزش خانواده را زیر سؤال می‌برد و نه‌تنها مسئله حل نمی‌شود بلكه پیچیدگی و دخالت در آن مشكل را صدچندان كرده و درگیری را شدت می‌بخشد.

دكتر ناریان روانشناس می‌گوید:‌ «در ایران به‌دلیل وجود روابط نزدیك فامیلی و حرمت طلاق، عدم حمایت‌های قانونی و عدم اشتغال زنان به‌شكل فراگیر، طلاق كمتر اتفاق می‌افتد و اگر امكان فرصت‌های مشابه كشورهای پیشرفته در ایران جاری شود آمارهای جدایی به‌شكل ناهنجاری، بالا خواهد رفت.«

عدم آموزش‌های قبل از ازدواج، تربیت‌های مسموم، اختلاف طبقاتی [فكری، مالی و...]، ازدواج‌های غیرقوم و قبیله‌ای و اغلب ناشناس و شناخته نشده، پرداختن بیشتر به جوانب غیرضروری زندگی مانند تشریفات و چشم‌و‌هم‌چشمی‌ها به‌جای آشنایی با پیام اصلی وصلت كه همان یكدلی و عشق و امید است، همگی پیش‌زمینه پرده‌دری‌ها، گستاخی‌ها و مسائلی از این دست را رقم می‌زند.

رعایت احترام، اعتماد و حفظ حریم‌های شخصی طرفین و بالاخره داشتن صداقت نسبت به یكدیگر به انسجام فضای خانه كمك می‌كند. یادآوری نكات مثبت همسر و رسیدن به این بلوغ فكری كه تنها با تحول فكری، مطالعه پیگیر و امید و تلاش ماست كه فضای زندگی عوض می‌شود، خانه‌ای خواهیم داشت به‌دور از تنش و اضطراب كه در آن هم ما آسوده خواهیم بود و هم مدلی قابل قبول همراه با نوازشی مؤثر را به فرزندانمان هدیه خواهیم داد و خاطرات این تلاش را در دوران پیری با همسر خود رقم خواهیم زد.

دوستی می‌گفت: «وقتی تنهاییم به دنبال یك دوست می‌گردیم، وقتی پیدایش كردیم، دنبال عیب‌هایش می‌گردیم، وقتی از دستش دادیم، دنبال خاطراتش می‌گردیم و باز تنهاییم...«