نقش تغذیه در سلامت افراد در هر سنی شناخته شده است، زیرا تغذیه خوب موجب عملکرد بهتر ارگان‌های گوناگون بدن مانند مغز، سیستم ایمنی و دفاعی و قلبی‌عروقی می‌شود. تغذیه مناسب دانش‌آموزان نیز به دلیل شرایط سنی، تحرک و فعالیت بدنی آنها و درس خواندن و انجام تکالیف مدرسه می‌تواند نقش بسیار با اهمیتی داشته باشد. در روزهای امتحان به علت استرس و فشارهای عصبی به طور معمول تغذیه دانش‌آموزان دچار اشکال می‌شود که هم روی یادگیری تأثیر می‌گذارد و هم به علت استرس، سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کند و موجب می‌شود بیماری‌های متعدد در این دوران سلامت آنها را تهدید کند. بنابراین برای پیشگیری از آثار نامطلوب تغذیه نامناسب و بروز بیماری‌ها باید یک برنامه‌ریزی غذایی صحیح برای دانش‌آموزان تنظیم کرد تا عملکرد مغز و یادگیری آنها افزایش یافته و سیستم ایمنی بدن نیز تقویت شود.
غذا و تقویت حافظه

براساس نظر متخصصان، بهترین راه برای افزایش یادگیری، خوردن صبحانه‌ای کافی و مناسب است. صبحانه انرژی اولیه برای عملکرد مغز را تأمین می‌کند و ثابت شده در دانش‌آموزان موجب افزایش قدرت یادگیری، تمرکز و تقویت حافظه شده و قدرت حل مساله را بالا می‌برد. صبحانه مناسب شامل مواد قندی یا غلات پیچیده مثل نان و پروتئین است تا انرژی کافی برای شروع فعالیت‌های روزانه تامین و در سطح مناسب نگهداری شود. بنابراین خوردن میوه و آب میوه تازه، شیر، پنیر، مغزها (مانند گردو و بادام) و تخم‌مرغ، محرک خوبی برای فعالیت‌های مغزی است. درباره کودکانی که به خوردن صبحانه کامل علاقه‌ای نشان نمی‌دهند، حتی خوردن تنها یک لیوان شیر و یک عدد موز لازم و ضروری است و به هیچ عنوان نباید کودک صبحانه نخورده به مدرسه برود.

خوراندن صبحانه زیاد و به زور اثر معکوسی بر آمادگی دانش‌آموزان دارد. بعضی مواد آثار نامطلوبی در یادگیری دارند. به طور مثال، مصرف مقدار زیادی شیرینی و یا مقدار زیاد کافئین آثار منفی به صورت ایجاد خستگی، تغییرات خلقی و کاهش آب بدن دارد یا خوردن مواد غذایی با چربی زیاد موجب ایجاد احساس خواب آلودگی می‌شود. به‌طور کلی هر ماده غذایی که بیش از ظرفیت کودک به او خورانده شود، توصیه نمی‌شود. خوردن مواد پروتئینی در طول روز و وعده‌های ناهار و شام موجب عملکرد بهتر مغز می‌شود. خوردن آب و مایعات فراوان در طول روز موجب شادابی و افزایش قدرت یادگیری می‌شود. در هنگام مطالعه و درس خواندن اغلب دانش‌آموزان احساس گرسنگی و خستگی دارند و به طور معمول به خوردن یک میان وعده برای کارایی بهتر و ادامه مطالعه تمایل دارند. مواد سبک و کم‌چرب مانند مغزها پسته، فندق، بادام، گردو، کشمش، بادام زمینی، چند عدد بیسکویت و شیر یا میوه و آب میوه، کمی‌نان و پنیر کم چرب به تمدید انرژی و تمرکز در بچه‌ها کمک می‌کند. در بعضی مطالعات غذاهایی مانند توت‌فرنگی، شاه‌توت، مویز، ماهی، شکلات و بعضی ویتامین‌ها مانند تیامین و اسیدفولیک در بهبود حافظه نقش داشته است. به طور کلی، رژیم غذایی در دوران امتحانات باید حاوی مقدار زیادی پروتئین، کربوهیدرات‌های پیچیده، آب و مایعات و مقدار کمی‌چربی باشد.
توصیه‌های تغذیه‌ای

بسیاری از دانش‌آموزان روزهای پیش از امتحان را تا حد امکان به مطالعه می‌پردازند و تصور می‌کنند که غذا و استراحت مانع مطالعه می‌شود، در صورتی که با تغذیه صحیح می‌توان بازده فکری را افزایش داد. به کارگیری نکات و توصیه‌های زیر توان شما را برای یادگیری بهتر و موفقیت در امتحانات افزایش می‌دهد.

1 در زمان کار یا مطالعه غذا نخورید و برای این کار زمان خاصی را در نظر بگیرید تا با آرامش بیشتری غذا بخورید، در عین حال از مصرف زیاد شیرینی و تنقلات خودداری کنید. این خوراکی‌ها ممکن است در نگاه اول انرژی‌زا به نظر برسد اما باید توجه داشت که این قابلیت در آنها بسیار کم دوام است و پس از مدتی احساس خستگی بیشتری به شما خواهد داد.

2 بررسی‌های دانشمندان نشان می‌دهد که غذاهای نشاسته‌ای مانند ماکارونی، برنج و نان به دلیل تاثیر در کیفیت خواب در شب امتحان مفید است.

3 صبح روز امتحان بهتر است به منظور افزایش کارایی مغز، از مواد سرشار از پروتئین یا سرشار از فیبر مانند تخم‌مرغ، نان تست با عسل یا برشتوک استفاده شود.

4 کارشناسان تغذیه به دانش آموزانی که اضطراب زیادی دارند و نمی‌توانند صبحانه مفصل بخورند ، توصیه می‌کنند از موز و مقداری کشمش استفاده کنند.

5 بعضی از دانش‌آموزان به دلیل اضطراب زیاد امتحانات خود را خراب می‌کنند، بنابراین بهتر است برای مقابله با این اضطراب از غذاهای مناسب استفاده کنند. بعضی از سبزی‌ها از قبیل ریحان، نعنا، کاهو و سیب در کاهش اضطراب بسیار مفید است.

6 خوردن نان و پنیر و گردو یا یک ظرف عدسی در روز امتحان کمک می‌کند تا در طول امتحان آرام باشید. همچنین خوردن عسل و نوشیدنی‌های حاوی عسل در کاهش اضطراب بسیار موثر است.

7 خوردن جگر، گوشت و ماهی کمک زیادی به کاهش اضطراب می‌کند زیرا کم‌خونی نیز یکی از دلا یل کاهش یادگیری و تمرکز است.

8 خوردن آجیل مغزدار از قبیل بادام، کشمش، فندق، گردو و نخودچی که سرشار از منیزیم بوده و کمبود آن یکی از علل کاهش یادگیری است.

9 در ساعات مطالعه از خوردن ماست ترش و دوغ ترش بپرهیزید و خوردن روزانه شیر و همچنین ماست شیرین را فراموش نکنید.

10 در ایام امتحان، بیشتر مواظب سلامت خود باشید تا در معرض سرماخوردگی، گرمازدگی، مسمومیت‌های غذایی و اختلالات هضم قرار نگیرید و از خوردن غذا، بیرون از خانه جدا خودداری كنید. غذای خود را خوب بجوید و آرام میل كنید.

11 در طول روز (اما نه همراه غذا) آب كافی بیاشامید (بیش از نیم ساعت پیش از غذا و یكی دو ساعت پس از غذا اشكالی ندارد). آشامیدن آب و نوشیدنی‌ها در وسط غذا سبب اختلال هضم و ایجاد نفخ می‌شود.

12 در زمان كار یا مطالعه غذا نخورید و برای‌ ‌غذا خوردن زمان خاصی را در نظر بگیرید تا با آرامش بیشتری غذا بخورید‌.

13 برخلاف تصور عموم، مطالعه و درس خواندن نیاز بدن‌ ‌به انرژی را افزایش نمی‌دهد، بنابراین استفاده بیش از حد از مواد غذایی بسیار شیرین و پرچرب در طول دوران امتحانات نه تنها مفید نیست بلكه سبب افزایش وزن و بروز چاقی‌ ‌می‌شود.

14 صبحانه غذای اصلی است، ناهار و شام را كمی مختصرتر بخورید اما صبحانه را كامل‌تر میل كنید.

15 مصرف روزانه یك لیوان شیر‌ ‌برای ایجاد آرامش در طول دوران آمادگی برای امتحان موثر است.

16 مصرف سبزی‌ و میوه‌های تازه توصیه می‌شود.

17 ماست و دوغ ترش، خواب آور است اما خوردن ماست شیرین اشكالی ندارد.

18 از خوردن قهوه و چای پر رنگ، خودداری كنید ولی چای كم‌رنگ مفید است.

19 تغذیه متعادل و متنوع شامل غلات، انواع سبزی، لبنیات، گوشت و میوه‌ها سبب كاهش استرس امتحان می‌شود.