مشكلات پیش روی بیماران دیابتی
بیش از 5 میلیون مبتلا به بیماری دیابت كه البته هر سال به تعداد آنها افزوده هم می‌شود كسانی هستند كه همه ساله با فرارسیدن این ماه عزیز از ترس بیماری خود نمی‌توانند روزه بگیرند و تنها روزهای رمضان را می‌شمارند و خون دل می‌خورند، اما علم پزشكی این روزها اینقدر پیشرفت كرده كه بتواند راهكاری هم برای این عزیزان در طول این یك ماه بیندیشد. آنچه همه پزشكان و بیماران را از دیابت می‌ترساند، در حقیقت عوارض این بیماری است كه ساده‌ترین آنها به هم خوردن تعادل قند خون این افراد است، ازاین‌رو پزشكان بر این عقیده‌اند كه بیماران دیابتی می‌بایست با نوعی برنامه‌ریزی دقیق اقدام به روزه‌داری كنند و عدم كنترل مناسب در این خصوص عواقب خطرناكی را برایشان در پی دارد.

اما داشتن برنامه‌ریزی برای دیابتی‌ها چه مفهومی دارد؟ طبیعتا تمام بیماران دیابتی از یك چیز رنج می‌برند و آن هم بالا بودن قند خون در این افراد است، اما این بیماران خود نیز به 2 دسته تقسیم می‌شوند كه از منظر این تقسیم‌بندی هم كنترل و هم درمان آنها با هم متفاوت است.

دسته اول بیمارانی هستند كه از دیابت نوع یك رنج می‌برند و این به آن معناست كه در این بیماری ـ كه به آن دیابت وابسته به انسولین نیز می‌گویند ـ انسولین در بدن یا تولید نمی‌شود یا به مقدار ناچیز تولید می‌شود.

در این افراد سلول‌های تولیدكننده انسولین در پانكراس تخریب شده‌اند و انسولین تولید نمی‌كنند. این افراد سریعا دچار علائم دیابت شده كه از جمله شایع‌ترین این علائم می‌توان به پرنوشی، پرادراری و كاهش وزن اشاره كرد و اینقدر علائم بیماری پر سروصدا هستند كه بیماری بسرعت تشخیص داده می‌شود.

دیابتی‌هایی كه قرص می‌خورند

مهم‌ترین دغدغه‌ای كه بیماران دیابتی دارند، این است كه اولا آیا می‌توانند روزه بگیرند و دوما اگر روزه بگیرند، تكلیفشان با داروهایی كه می‌بایست چندین بار در روز میل كنند، چیست؟ اساسا پزشكان بر این عقیده‌اند كه یك بیمار دیابتی باید مواردی را رعایت كند و در صورت رعایت این اصول است كه می‌توانند طعم شیرین روزه‌داری را بچشند.

مهم‌ترین اصل این است كه شما قبل از ایام روزه‌داری، قندتان با دارودرمانی تحت كنترل است یا خیر؟ از دید پزشكان در صورتی كه شما غیر از دیابت بیماری زمینه‌ای دیگری نداشته باشید، اگر قند خونتان در حالت ناشتا كمتر از 160 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر باشد و اخیرا هم تجربه‌ای از افت شدید قند خون نداشته باشید، می‌توانید با رعایت نكات تغذیه‌ای روزه بگیرید.

در ضمن در ایام روزه‌داری حداقل در چند روز اول می‌بایست اصول مهمی در مورد شما صادق باشد در غیر این صورت حتی به‌رغم پایین بودن قند خون كمتر از 160 باز هم روزه‌داری برای شما مناسب نیست.

از جمله این اصول می‌توان به میزان قند خون قبل از سحر اشاره كرد كه می‌بایست حداكثر 120میلی‌گرم بر دسی‌لیتر باشد. 2 ساعت بعد از خوردن سحری هم قند خون باید حداكثر 160 میلی‌گرم باشد. در ادامه بین ساعت 13 تا 15 قند خون باید كمتر از 70 میلی‌گرم باشد و قبل از افطار حداكثر قند خون شما نباید بیشتر از 120 میلی‌گرم باشد. در نهایت 2 ساعت بعد از افطار هم نباید قند خون بیشتر از 160 میلی‌گرم شود.

از بین این موارد قند خون ناشتا و پس از افطار از اهمیت زیادی برخوردار است و حتی برخی پزشكان قند خون 2 ساعت پس از سحری را نیز با اهمیت می‌دانند و پس از چند روز اگر موارد فوق طبیعی باشد، حجم نمونه‌گیری‌ها طبیعتا كمتر می‌شود.

پاسخ به سوال‌های بزرگ
هرساله با فرارسیدن ماه رمضان، دیابتی‌ها كوله‌باری سوال برایشان مطرح می‌شود.

ـ یكی از خطرناك‌ترین عوارض روزه‌داری برای دیابتی‌ها، افت شدید قندخون است كه همیشه باید نیم‌نگاهی به آن داشته باشید. اگر در طول روز هر زمان قندخونتان را چك كردید و زیر 50 میلی‌گرم بود، همان لحظه روزه خود را شكسته و افطار كنید؛ چراكه این مقدار قندخون خطر حمله هایپوگلایسمی یا افت قند را بالا می‌برد.

ـ در ماه رمضان هیچ‌گونه تغییری در رژیم غذایی‌تان نباید ایجاد كنید و همان رژیم قبل از روزه‌داری را باید ادامه بدهید.

ـ به‌رغم تفكرات غلط عامه، روزه‌داری به معنای رژیم گرفتن نیست و این‌كه شما را به نوعی مجاز كند بعد از افطار هر آنچه خواستید میل كنید، تفكر صددرصد غلطی است.

ـ برای افطار، خوردنی ساده‌ای را انتخاب كنید و اگر خواستید یك یا 2 عدد خرما یا نوشیدنی‌های رژیمی بخورید. اگرچه زیاد توصیه نمی‌شوند؛ اما باز هم بین بد و بدتر كه همان زولبیا و بامیه و دیگر افطاری‌های شیرین هستند، اینها بهتر است.

ـ غذای اصلی را تحت عنوان شام، یك تا 2ساعت پس از افطار میل كنید و از خوردن حجم زیادی از غذا بلافاصله بعد از افطار پرهیز كنید.

ـ هرگز روزه‌داری را بدون خوردن سحری آغاز نكنید. به این معنا كه اگر برای سحری نتوانستید بیدار شوید، از روزه‌داری بدون خوردن سحری جدا بپرهیزید.

ـ اگر بعد از چند روز روزه‌داری هنوز قندخونتان بعد از افطار بیشتر از 250 است، می‌بایست رژیم غذایی بعد از افطار را بیشتر محدود كنید؛ اما اگر با وجود این كارها باز هم قندخونتان بالاست، روزه‌داری را باید محدود كرده و كنترل قندخون را جدی‌تر پیگیری كنید.

ـ قندهای بالاتر از 350 به هیچ وجه مجاز به روزه‌داری نیستند، مگر در چند روز آینده بتوانند قدری قند خود را كنترل كنند و تا چند روز در محدوده طبیعی نگه دارند.

ـ در ماه رمضان قرص‌هایی را كه باید صبح و ظهر میل می‌كردید، هنگام افطار و قرص‌های شب را پیش از سحری میل كنید و البته در چند روز اول این تغییر سیستم دارویی را بشدت زیر نظر بگیرید.

بیماران فشار خون بالا با روزه‌داری چه كنند؟

روزه‌داری برای بیماران مبتلا به فشار خون بالا قدری متفاوت از بیماری دیابت است. فشار خون برخلاف قند خون، نوسانات بیشتری در بدن بیماران دارد؛ چراكه تابع شرایط متفاوتی است كه می‌تواند سریعا فشار خون بیمار را بالا یا پایین بیاورد؛ اما این به آن معنا نیست كه این بیماران به هیچ‌وجه نمی‌توانند روزه بگیرند؛ آن هم به دلیل نسل جدید داروهای ضد فشار خونی است كه این روزها در بازار دارویی كشورمان وجود دارد و بیمار را قادر می‌سازد كه تنها روزی 2 بار یا در بعضی موارد روزی یك بار آنها را میل كند كه طبیعتا بیمار را قادر می‌سازد كه روزه خود را بگیرد؛ اما به هر حال وضعیت بیمار مبتلا به فشار خون بالا از این نظر كه بیماری‌اش تحت كنترل است، برای تصمیم‌گیری در مورد روزه‌داری‌اش از اهمیت زیادی برخوردار است.

به این معنا كه اگر شما بیماری هستید كه فشار خونتان با وجود مصرف دارو، تحت كنترل نیست و فشارهایی بالاتر از 150 روی 95 دارید، به‌هیچ‌وجه مجاز به روزه‌داری نیستید. در كنار فشار خون بالا، بیمارانی كه دیابت را نیز یدك می‌كشند، در معرض خطر بالاتر و به تبع آن منعیت بیشتری برای روزه‌داری دارند؛ اما اگر فشار خونتان با مصرف دارو تحت كنترل است، با قدری تغییر در مصرف داروها زیر نظر پزشك متخصص می‌توانید با احتیاط روزه بگیرید.

وضعیت بیمار از نظر این‌كه بیماری‌اش تحت كنترل است یا خیر برای تصمیم‌گیری درباره روزه‌داری از اهمیت زیادی برخوردار است

MS و روزه‌داری
در تحقیقی كه توسط پژوهشگران ایتالیایی انجام پذیرفت، مشخص شد كه روزه‌داری عوارض بیماری MS را كاهش می‌دهد.

در این تحقیق، شرایط شبه‌روزه‌داری را با غذا ندادن به نمونه‌های آزمایشگاهی به مدت  24 تا 48 ساعت انجام دادند و مشخص شد كه در این نمونه‌ها، علائم این بیماری قدری تخفیف یافته و كنترل بیماری بهتر صورت گرفته، البته این تحقیق هنوز در مراحل اولیه خود است و تا زمان اثبات آن در نمونه‌های بشری بیماران مبتلا به MS باید داروهای خود را كاملا زیر نظر پزشك خود مصرف كنند.

روزه‌داری و زخم معده

یكی از مهم‌ترین چالش‌ها در ماه رمضان، بیمارانی هستند كه اساسا از زخم معده و ناراحتی‌های معده شكایت دارند و این دغدغه مدام با آنهاست كه آیا مجازند در این ایام روزه بگیرند یا خیر؟

كنترل ناراحتی‌های معده در ایام قبل از روزه‌داری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، به این شكل كه اگر فارغ از رژیم‌های غذایی اصولی، بیمار از سوزش معده شكایت دارد، روزه‌داری خیلی به نفعش نخواهد بود و طبیعتا شدت علائم را بیشتر می‌كند.

در این ایام مصرف تمامی غذاهای ادویه‌دار از هر نوع ممنوع است.

فست‌فود‌ها و غذاهای كنسروی باید به طور كامل كنار گذاشته شود.

همچنین می‌‌بایست روزه‌داری را با خوردن سحری شروع كنید و بدون سحری هرگز روزه نگیرید.

البته سحری‌ها را با كمترین حجم مایعات میل كنید. سحری باید جامد، بی‌ادویه و كم‌روغن باشد. شیربرنج غلیظ، خرما، سیب‌زمینی پخته و نان‌های سبوسدار از بهترین نمونه‌هاست.

در ضمن افطار را كم‌حجم میل كنید. خرما، حلیم، شله‌زرد، نان و پنیر و سبزی از بهترین نمونه‌هاست و جدا از خوردن زولبیا بامیه پرهیز كنید، چون اوضاع معده شما را به هم می‌ریزد.

در نهایت این كه بعد از سحری و پس از میل افطار حتما داروهایتان از جمله رانیتیدین و امپرازول را مصرف كنید و از كنار گذاشتن داروها حتی اگر علامتی هم ندارید، پرهیز كنید.