پزشکان امروزه با وجود تکنیک‌های تشخیصی بهتر، پیشرفت‌ها در تصویربرداری پزشکی و برخی از روش‌های خوب قدیمی، می‌توانند علت خاص این عارضه را پیدا کنند و یا با تجویز دارو و یا با درمان‌های دیگر این عارضه را درمان کنند و به بیمار مضطرب اطمینان دهند که این عارضه معمولا به خودی خود بهبود خواهد یافت. از لحاظ تاریخی، پزشکان هماتواسپرمی را به رفتارهای جنسی مرتبط می‌دانسته‌‌اند؛ چه افراط در فعالیت جنسی، چه پرهیز طولانی‌مدت از آن. تا همین اواخر، اغلب موارد این عارضه بدون علت مشخص (ایدیوپاتیک) باقی می‌ماندند. پژوهشگران معتقد بودند که این عارضه «خو‌ش‌خیم و خود به خود محدود شونده» است. اما در سال 2003 میلادی، به یمن بهبود تکنیک‌های تصویربرداری، پژوهشگران تنها 15درصد موارد این عارضه را در گروه «بدون علت مشخص» قرار دادند. موارد بیماری به چند علت مربوط دانسته شد که در شش رده زیر گروه‌بندی شده‌اند.

 

علت اول: التهاب و عفونت التهاب هر اندام، غده و مجرایی که در تولید یا ذخیره مایع منی نقش دارد، ‌ممکن است به هماتوسپرمی بینجامد ؛ از جمله کیسه‌های منی، مجاری منی‌بر، اپیدیدیم، پروستات و پیشابراه. التهاب مکن است ناشی از تحریک یا ضربه، سنگ یا رسوبات کلسیمی در پروستات، کیسه‌های منی، مثانه، یا پیشابراه وعفونت‌ها با ویروس‌ها، باکتری‌ها، قارچ‌ها یا انگل‌ها باشد. بیماری‌های مقاربتی مانند تبخال، سوزاک و کلامیدیا هم در هماتوسپرمی دخیل دانسته شده‌اند. برخی از بررسی‌ها نشان‌ داده‌اند که التهاب‌ و عفونت شایع‌ترین علت هماتوسپرمی در مردان جوان هستند (میانگین سنی در بیماران مبتلا به هماتوسپرمی 37 سال است) و تا 39 درصد موارد را تشکیل می‌دهند. 

علت دوم: انسداد مجاری مانند مجرای انزالی و تشکیل کیست در پروستات یا کیسه‌های منی ممکن است باعث هماتوسپرمی شود. هنگامی این مجاری مسدود می‌شوند، عروق خونی مجاور ممکن است گشاد و پاره شوند. همچنین بزرگی خوش‌خیم پروستات، روی پیشابراه فشار می‌آورد و ممکن است هماتوسپرمی ایجاد کند. 

علت سوم: تومورهاپولیپ‌های خوش‌خیم و تومورهای بدخیم پروستات، بیضه‌ها، اپیدیدیم و کیسه‌های منی ممکن است باعث ایجاد هماتوسپرمی شوند. مردانی که تنها علامت آنها هماتوسپرمی است با احتمال بیشتری نسبت به مردانی که خون در منی آنها دیده نمی‌شود، ممکن است سرطان داشته باشند، البته در مجموع احتمال ابتلا به سرطان در صورت داشتن این علامت کم است. در مجموع 80 درصد مردانی که هماتوسپرمی دارند، به سرطان پروستات مبتلا نیستند. 

علت چهارم: ناهنجاری ‌عروق خونی ناهنجاری‌های عروق خونی در کیسه‌های منی، مثانه، پروستات و طناب اسپرماتیک (که مجرای منی‌بر یا واز دفرانس و شریان‌ها، وریدها، اعصاب و عروق لنفاوی را در برمی‌گیرد) ممکن است منشأ خون‌ریزی باشد.

علت پنجم: عوامل عمومی چند بیماری و اختلال که بر همه بدن اثر می‌گذارند، ممکن است با هماتوسپرمی ارتباط داشته باشند. از جمله فشار خون بالای شدید، اختلالات خون‌ریزی‌دهنده مانند هموفیلی، لوسمی یا سرطان خون و بیماری مزمن کبد. 

علت ششم: ضربات و اقدامات پزشکی اغلب موارد هماتوسپرمی احتمالا به صورت غیرعمدی و به علت اعمال پزشکی در آن ناحیه به وجود می‌آیند؛ از جمله «تکه‌برداری از پروستات از راه پیشابراه با کمک سونوگرافی از راه راست روده» که در آن تکه‌هایی از بافت پروستات برای بررسی پروستات از لحاظ سرطان برداشته می‌شود، ممکن است هماتوسپرمی را به وجود آورد.
سایر اعمال پزشکی از جمله پرتودرمانی، پرتودرمانی از داخل، برداشت پروستات از راه پیشابراه برای درمان بزرگی خوش‌خیم پروستات نیز ممکن است هماتوسپرمی ایجاد کنند، همچنین ضربات به بیضه یا میان‌دوراه، شکستگی لگن، آسیب‌ها هنگام رابطه جنسی و پرهیز درازمدت جنسی ممکن است این علامت را ایجاد کند. البته خواندن این فهرست دور و دراز علل هماتوسپرمی احتمالا نمی‌تواند موجب آرامش مرد دارای خون در منی شود. اما توجه داشته باشید که اغلب موارد هماتوسپرمی را نمی‌توان به علت خاصی نسبت داد و این عارضه به خودی خود بدون درمان برطرف می‌شود. به هر حال باید به پزشک متخصص مجاری ادرار (اورولوژیست) مراجعه کنید تا اگر علت معینی وجود داشته باشد، تحت درمان قرار گیرید. اما اگر علت مشخصی پیدا نشد، احتمالا می‌توانید نفسی به راحتی بکشید.