پرنسس دایانا، شاهدخت ولز (به انگلیسی: Princess Diana, Princess of Wales) (دایانا فرانسس اسپنسر; زاده ۱ ژوئیه ۱۹۶۱ - مرگ ۳۱ اوت ۱۹۹۷) همسر اول شاهزاده چارلز بود که در سن سی و شش سالگی در یک حادثه رانندگی در پاریس درگذشت^[۱]. ورود به خانواده سلطنتی بریتانیای کبیر، زیبایی، مُدگرایی و کمکهای انساندوستانه، دایانا را به یکی از سرشناس‌ترین و محبوبترین زنان جهان تبدیل کرد. مرگ دایانا یکی از خبرسازترین وقایع سال بود و تا مدتها فشار افکار عمومی بر روی خانواده سلطنتی پادشاهی متحده بویژه ملکه الیزابت و پرنس چارلز سایه افکنده بود ^[۲].

تولد و کودکی 

دایانا در اول جولای ۱۹۶۱ در شهر کوچک سندرینگهام در منطقه نورفولک در شرق انگلستان به دنیا آمد. پدرش ادوارد جان اسپنسر برای خانواده سلطنتی پادشاهی متحده کار می‌کرد. مادرش ویسکونسس فرانسس اسپنسر نام داشت. دایانا دارای دو خواهر و دو برادر بود که اختلاف سنی کمی با هم داشتند. دایانا چهارمین فرزند بزرگ خانواده بود. با جدایی والدین، سرپرستی دایانا و برادر کوچک‌ترش به مادرش سپرده شد. دایانا ابتدا در یک مدرسه روزانه در نورفولک و سپس در یک مدرسه شبانه روزی در کنت درس خواند. وی دانش آموز موفقی نبود و بیشتر استعداد خود را در ورزشهای شنا و شیرجه و نیز در موسیقی نشان داد.

نوجوانی و جوانی 

پرنسس دایانا، شاهزاده چارلز، رونالد ریگان و نانسی ریگان

دایانا در سن شانزده سالگی و بعد از آنکه معلوم شد حدنصاب لازم برای ادامه تحصیل در مدرسه را ندارد از والدینش درخواست کرد تا به وی اجازه رفتن به لندن دهند. هنوز به هفده سالگی نرسیده بود که در یک خانه اشتراکی با چند نفر دیگر در لندن زندگی تازه‌ای را شروع کرد. وی ابتدا دیپلم آشپزی گرفت. مدتی را در یک مدرسه رقص کار کرد اما از این کار راضی نبود. به همین خاطر در کارهای عمومی تری مانند نظافت و کار در بارها پرداخت. مدتی را هم به‌عنوان پرستار بچه در یکی از مهدکودکهای لندن کار کرد.

نامزدی و ازدواج با شاهزاده چارلز 

خانواده دایانا با خانواده سلطنتی همسایه بودند و پدرش نیز با دربار ارتباط و دوستی داشت. شاهزاده چارلز سی و سه ساله که برای ازدواج تحت فشار قرار داشت به دنبال فردی از خانواده‌های مرتبط با دربار می‌گشت که مذهب پروتستان داشته باشد. دایانا شرایط مورد نظر را داشت. به این ترتیب آن ها با هم نامزد شدند و هنگامی که برای تماشای بازی چوگان رفته بودند کامیلا معشوقۀ چارلز آمد و شروع به صحبت با چارلز کرد. این اتفاق موجب ناراحتی دایانا گردید و وی گریان زمین بازی را ترک کرد و این اولین اختلاف میان آن ها بود. به هر حال این دو در ۲۹ ژوئیه ۱۹۸۱ در کلیسای جامع سنت پل با هم ازدواج کردند. مراسم ازدواج این دو به صورت زنده از تلویزیون پخش شد و نزدیک به یک میلیارد بیننده داشت ^[۳]. آنها ماه عسل خود را در مصر و بالمورال گذراندند و سپس در کاخهای خانواده سلطنتی در ولز اقامت گزیدند و آپارتمانی هم در لندن خریدند. دایانا و چارلز در سالهای ۱۹۸۲ و ۱۹۸۴ دارای دو فرزند پسر شدند که به ترتیب ویلیام و هری نام دارند. دایانا در روز عروسی اش آنچنان افکار آشفته ای داشت که هرگز در زندگیش تجربه نکرده بود. در ماه عسل دایانا عکس هایی از کامیلا را که از لای سررسیدنامهٔ چارلز بیرون افتاد دید. چند وقت بعد چارلز با دکمه سردست هایی که روی آنها حرف C حک شده بود سر میز شام حاضر شد. چارلز پذیرفت که این دکمه‌ها هدیه ای از جانب زنی بوده است که وی او را قبلاً دوست داشته اما دیگر او را از دست داده است. ازدواج آنها با این آغاز دروغین، فراز و نشیب‌های فراوان داشت. تا اینکه دیگر آنها به جایی رسیده بودند که تقریبا با یکدیگر حرف نمی زدند. فشار روحی زندگی درباری و ازدواج دایانا باعث بروز بیماری روحی خطرناکی به نام “بولیمیا نروسا” شد که آشفتگی و بی نظمی در غذا خوردن او به وجود آورد. گاه دایانا به دلیل تنهایی تا آستانه نا امیدی کشیده می شد و دست به خودکشی می زد. بعضی از این خودکشی‌ها جدی نبودند اما برخی بسیار خطرناک بودند. دایانا از اغلب دوران زندگی درباری خود با عنوان “روزگار سیاه” یاد می کرد(کتاب “دایانا غریبه ای در دربار انگلیس” نوشته ” اندرو مورتن” ترجمهٔ “سیاوش فولادفر” انتشارات “کویر”)

پرنسس ولز 

در حال رقص با جان تراولتا

شاهزاده چارلز، شاهزادهٔ ولز بود و دایانا با ازدواج با او لقب شاهدخت ولز را دریافت کرد و عملاً به عضویت خانواده سلطنتی درآمد. وی در سالهای بعد در بسیاری از برنامه‌های داخلی و خارجی شرکت کرد و همراه با شاهزاده چارلز یا به تنهایی به بسیاری از کشورهای جهان بویژه قلمروهای همسود سفر کرد.

جدایی از شاهزاده چارلز 

شهرت و محبوبیت دایانا و چارلز باعث شد تا کوچک‌ترین کارهای آنان نیز توسط رسانه‌ها و پاپاراتزی‌ها پوشش داده شود و بسیاری از مسائل خصوصی آنان در مطبوعات منعکس گردد. از جمله آنان روابط نامشروعی که چارلز پیش از زندگی با دایانا داشت در تمام این سالها دایانا و چارلز از خبرسازترین افراد پادشاهی متحده بودند.

این دو از سال ۱۹۹۲ جدای از هم زندگی کردند اما سرپرستی فرزندانشان را بصورت مشترک برعهده داشتند. در همین حال چارلز نیز مجددا رابطه اش را با کامیلا آغاز کرد و بعدها هم به داشتن رابطۀ عاشقانه با کامیلا اعتراف نمود. پرنسس دایانا در سال ۱۹۹۵ در یک برنامه تلوزیونی در بی بی سی پرده از نگرانی‌ها و مشکلات درونی خانواده برداشت و از فشارهای رسانه‌ای و اجتماعی که بر وی بود گلایه کرد. وی علت به وجود آمدن این مشکلات را کامیلا پارکر بیان کرد و گفت که در این ازدواج سه نفر حضور داشتند. وی همچنین چارلز را در مورد این مسئله مقصر دانست. به همین خاطر کامیلا از شوهرش جدا شد. این موجب دشمنی بیشتر دایانا و کامیلا شد و سرانجام کتابی با عنوان دیانا:داستان واقعی اش و به دنبال آن دروازۀ کامیلا، غارتگر خانه ها منتشر شد که در آن به بدگویی و روابط عاشقانه و مشکلات زندگی این دو نفر پرداخته شده بود. سرانجام دایانا و چارلز در ۲۸ اوت ۱۹۹۶ با پیشنهاد ملکه رسما از هم طلاق گرفتند. با این کار عنوان سلطنتی دایانا قدری پائین آمد اما چون وی مادر دو تن از شاهزادگان بود تا آخر عمر به عنوان یکی از اعضای خانواده سلطنتی باقی ماند و لقب پرنسس ولز را حفظ کرد.

مرگ 

مجسمه قربانیان بی گناه در هارودز

دایانا در اواخر عمرش تصمیم به ازدواج دوباره گرفته بود. کسی که وی می خواست با او ازدواج کند دودی الفاید نام داشت. این خبر حتی از ماجرای رابطۀ دوبارۀ چارلز و کامیلا داغتر بود زیرا اگر این ازدواج صورت می گرفت دایانا القاب سلطنتی اش را از دست می داد و دیگر عضو خانوادۀ سلطنتی محسوب نمی شد. هر چند که این ازدواج هیچ وقت صورت نگرفت زیرا در ۳۱ آگوست ۱۹۹۷، دایانا در یک تصادف شدید رانندگی درگذشت. وی آن شب به همراه نامزدش دودی الفاید و راننده اش برای فرار از دست عکاسان از درب پشتی هتل خارج شد و قصد خروج از پاریس را داشت. آن ها در یک بنز لیموزین در تونلی در پاریس مشغول به حرکت بودند که ماشینشان به دلیل سرعت زیاد و عدم کنترل راننده با دیواره تونل الما پاریس برخورد کرد و راننده و الفاید به سرعت جان باختند. بعد از تصادف به نظر نمی آمد دایانا صدمه ای جدی دیده باشد اما وی یک بار در آمبولانس دچار حمله قلبی شد و در بیمارستان هم بر اثر خونریزی ریوی درگذشت. تنها کسی که در این میان جان سالم به در برد محافظ شخصی دایانا بود. بعدها معلوم شد که نه دایانا و نه الفاید هیچکدام کمربند ایمنی نبسته بودند. همچنین گفته شد که راننده سه برابر بیشتر از اندازه مجاز نوشیدنی الکلی مصرف کرده بود.پدر دودی اسپانسر فیلم قتل غیرقانونی (مستند) شد که در ان نیمه ى تاریک مرگ پرنسس دایانا و پسرش نمایش داده شده است.

بعد از مرگ دایانا چارلز به همراه خواهران و برادر دایانا برای آوردن بدن او به لندن به پاریس سفر کردند. بعد از بازگشت ملکه الیزابت دوم اعلام کرد که بعد از جدایی از چارلز، دایانا دیگر عضوی از خانواده سلطنتی نیست و نباید تشییع جنازه رسمی برای وی برگزار شود. این گفته اعتراض زیادی را به دنبال داشت و سرانجام با اصرار شاهزاده چارلز مراسمی رسمی برای دایانا برپا شد ^[۴].

فعالیت‌های اجتماعی

هرچند شاهدخت دایانا به هنر علاقه داشت اما عمده شهرت وی بخاطر فعالیت‌های عام المنفعه و اجتماعی است. وی با تأسیس و یا همکاری با چندین موسسه خیریه، به مدرسه سازی، خانه سازی و کمک به بینوایان و دردمندان پرداخت. وی کمکهای شایان توجهی به جذامیان، مبتلایان به ایدز و آسیب دیدگان از مین در کشور آنگولا انجام داد. وی در سفر به مناطق بحران زده و محروم مانند آفریقا و بوسنی و هرزگوین با جدیت به دلگرمی دادن به محرومان و آسیب دیدگان پرداخت و با کسانی چون نلسون ماندلا، مایکل جکسون و مادر ترزا دیدار کرد.

دانستنی‌ها 

• دایانا در سال ۱۹۸۷ در ملا عام دست یک مبتلا به ایدز را گرفت تا به این طریق از آنان حمایت کند. بعدها وی با مبتلایان به جذام نیز چنین تماسهایی داشت ^[۵].
• بلافاصله بعد از تصادف عکاسان زیادی سر رسیدند و از صحنه عکسبرداری کردند اما پلیس دوربینهای آنها را ضبط کرد.
• در سال ۲۰۰۶ یک مجله ایتالیایی بنام چی برای نخستین بار عکسهایی از تصادف دایانا را چاپ کرد که با اعتراض انگلیسی‌ها مواجه شد.

شایعات 

• از سال 1988 برای ترور شخصیتى وی به او تهمت داشتن روابط نامشروع بامردان مختلف زده شد است.
• پس از آشنایی پرنسس دایانا و دودی برخی میگفتند او از دودی الفاید حامله است تا از محبوبیت او بکاهند اما آزمایش های انجام شده پس از مرگ پرنسس دایانا تمام حرف هارا تکذیب می کند.

عناوین، لقب ها و نشان ها 

نشان پرنسس دایانا، شاهدخت ولز

نشان پرنسس دایانا، شاهدخت ولز بعد از طلاق و تا زمان مرگش

• ۱ ژوئیه ۱۹۶۱ — ۹ ژوئن ۱۹۷۵: نجیب زاده دایانا فرانسس اسپنسر
• ۹ ژوئن ۱۹۷۵ — ۲۹ ژوئیه ۱۹۸۱: بانو دایانا فرانسس اسپنسر
• ۲۹ ژوئیه ۱۹۸۱ — ۲۸ اوت ۱۹۹۶: والاحضرتِ سلطنت شاهدخت ولز
  • در اسکاتلند: ۲۹ ژوئیه ۱۹۸۱ — ۲۸ اوت ۱۹۹۶: والاحضرتِ سلطنت دوشس روتِسِی
• ۲۸ اوت ۱۹۹۶ — ۳۱ اوت ۱۹۹۷: پرنسس دایانا، شاهدخت ولز

القاب کامل دایانا بعد از ازدواجش بودند: والاحضرتِ سلطنت شاهدخت چارلز فیلیپ آرتور جورج، شاهدخت ولز و کنتس چستر، دوشس کورنوال، دوشس روتِسِی، کنتس کریک، بارونس رنفریو، بانوی جزایر، شاهدخت اسکاتلند.

به هر حال بعد از طلاق از چارلز دایانا پیشوند والاحضرتِ سلطنت را از دست داد و از این القاب به صورت معمولی استفاده کرد. بعد از طلاق سایت خانواده سلطنتی اعلام کرد لقب اصلی دایانا به صورت پرنسس دایانا، شاهدخت ولز می باشد.

پانویس 

منابع 

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، «Diana, Princess of Wales»، ویکی‌پدیای en، دانشنامهٔ آزاد (بازیابی در ۱۲/۴/۸۶).
• Wikipedia contributors, «Death of Diana, Princess of Wales,» Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Death_of_Diana%2C_Princess_of_Wales&oldid=191887493 (accessed February ۱۷, ۲۰۰۸).

خانواده سلطنتی بریتانیا

علیاحضرت ملکه والاحضرت دوک ادینبرا والاحضرت شاهزادۀ ولز والاحضرت دوشس کورنوال والاحضرت دوک کمبریج والاحضرت دوشس کمبریج والاحضرت شاهزاده هری ولز والاحضرت دوک یورک والاحضرت شاهدخت بئاتریس یورک والاحضرت شاهدخت یوجینی یورک والاحضرت ارل وسکس والاحضرت کنتس وسکس وایکانت سورن بانو لوییس ویندسور والاحضرت شاهدخت سلطنتی والاحضرت دوک گلوکستر والاحضرت دوشس گلوکستر والاحضرت دوک کنت والاحضرت دوشس کنت والاحضرت شاهزاده مایکل کنت والاحضرت شاهدخت میشل کنت والاحضرت شاهدخت الکساندرا اعضای سابق خانواده سلطنتی دایانا، شاهدخت ولز سارا، دوشس یورک