از جمله اساسي‌ترين و زير بناي‌ترين مسائلي كه باعث دوام و استحكام روابط مي‌گردد تشكر و سپاسگزاري از فرد يا افراد مقابل در ازاي لطفي است كه نسبت به ما روا داشته اند. حق‌شناسي ميوه تربيت و پرورش صحيح است كه آن را در ميان افراد تربيت نيافته پيدا نخواهيد كرد. بشر ايده آل از نظر نيكي كردن به ديگران لذت مي‌برد چون اين كار موجب آرامش روحي و آسودگي خاطر او مي‌گردد. در آئين اسلامي نيز نيكي كردن به ديگران لذت مي‌برد چون اين كار موجب آرامش روحي و آسودگي خاطر او مي‌گردد. در آئين اسلامي نيز نيكي كردن و قدرداني از خدمات ديگران بسيار مورد تاييد است. به نحوي كه در احاديث آمده است كسي كه از فردي كه براي او كاري انجام داده است قدر داني نكند از خداي خويش قدرداني ننموده است.

تعريف:
   قدرداني به شيوه‌اي اطلاق مي‌شود كه در آن شخص از فرد يا افرادي كه او را مورد لطف قرار داده‌اند به صورت كلامي، غيركلامي و يا هر دو روش سپاسگزاري نمايد.

اهميت و لزوم:
1- با قدرداني از زحمات و محبت‌هاي ديگران به آنان مي‌فهمانيم كه تلاش‌هاي آنان بيهوده صورت نگرفته است و ما قدر تلاش‌هاي آنان را ميدانيم.
2- عمل قدر داني موجب يادگيري در ديگر افراد بويژه افراد خانواده مي‌گردد و آنها مي‌آموزند كه در قبال محبت‌هاي ديگران از آنان سپاسگزاري كنند.
3- در داني از الطاف ديگران موجب تقويت رفتار مي‌گردد به اين معنا كه اگر كسي در قبال ما لطفي انجام داد، قدرداني از عمل او موجب ميشود كه اين لطف را در مواقع ديگر ادامه دهد.
4ـ با قدرداني مي‌توانيم خستگي زحمات و كوششي كه ديگران براي ما انجام داده‌اند از تن آنها خارج كنيم.
5ـ همانگونه كه خدواند رحمان مي‌فرمايند كسي كه از بنده من در مقابل لطفي كه در حق او انجام داده تشكر نكند از من نيز تشكر نكرده است لذا با قدرداني از طرف مقابل مراتب تشكر و سپاسگزاري خودمان را نسبت به خداوند منان بجا مي‌آوريم.
   نكته‌اي كه بايد بدان توجه داشت اين است كه:
   قدرداني بايد بلافاصله پس از لطف ديگري يا ديگران نسبت به ما انجام مي‌گيرد و در غير اينصورت اثر و خاصيت خود را از دست مي‌دهد.
شيوه‌هاي قدرداني:
1ـ يكي از روشهايي كه مي‌توانيم از ديگران قدرداني كنيم سپاسگزاري و تشكر كردن كلامي از عمل آنها مي‌باشد.
2ـ روش ديگر نامه نوشتن است كه با اين شيوه به طرف مقابل مي‌فهمانيم كه قدر محبتهاي او را مي‌دانيم.
3ـ لبخند زدن روش ديگري مي‌باشد كه بوسيله اين حركت غيركلامي از ديگري يا ديگران قدرداني مي‌كنيم .
4ـ به گردش بردن فرد يا افرادي كه در حق ما ابراز محبت كرده‌اند.
5ـ كمك كردن در كارهاي منزل نيز مي‌‌تواند مراتب قدرداني ما را نشان دهد.
6ـ از جمله روشهايي ديگر صرف كردن وقت با ديگران است مثلاً‌ مرد براي قدرداني از زحمات همسرش مي‌تواند مدت بيشتري از وقت خود را با او بگذراند و بالعكس
7ـ نگهداري از بچه‌ها شيوه ديگري جهت دستيابي به اين امر مهم است.
8ـ حمايت و وفاداري از طرف مقابل
9ـ گوش دادن همراه با علاقه به طرف مقابل

روشهايي كه ميتوانيم قدرداني را در خود پرورش دهيم:
1- آموختن مهارتهاي كلامي و غيركلامي كه بوسيله آنها مي‌توان از ديگران قدرداني نمود مثل استفاده از كلمات و جملاتي كه هنگام قدرداني استفاده مي‌شود و يا لبخند زدن.
2- قدرداني از كلماتي و جملات كوچك شروع كنيم تا به جملات بزرگتري برسيم مثلاُ گفتن متشكرم يا ممنون
3- تمرين به روش تجسم خيالي يعني افرادي كه قرار است از آنها قدرداني كنيم ابتدا آنها را مجسم كرده و به ايفاي نقش بپردازيم.
4- روش ديگر تمرين در مقابل آئينه است. لازم به ذكر است تمرين روبروي آئينه شيوه‌اي است كه انسان مي‌تواند به مهارتهاي زيادي با استفاده از آن دست يابد.

نكاتي كه در قدرداني بايد مورد توجه قرار دهيم:
1ـ قدرداني بايد دقيقاً‌ از افرادي كه لازم است انجام گيرد به اين معنا كه اگر بخواهيم از همسر خود درمقابل عملي كه انجام داده قدرداني نمائيم بايد اين سپاسگزاري را از خود همسر انجام دهيم و نه فرزندان.
2ـ كيفيت و كميت قدرداني بايد متناسب با كيفيت و كميت عمل انجام شده باشد.
3ـ سعي كنيم قدرداني از شيوه‌هاي كلامي و غيركلامي تواما استفاده كنيم مثلاً‌ تشكر كردن به همراه لبخند زدن.
4ـ عمل قدرداني را محدود به سن اشخاص نكنيم مثلاً نگوئيم كه چون بچه كوچك است نياز به قدرداني ندارد.
5ـ موضوع يا مسئله‌اي كه از آن قدرداني مي‌كنيم بايد دقيقاً‌ مشخص شود تا فرد متوجه شود از كدام كار او قدرداني نموده‌ايم.
سخن آخر:
   هرچند كه قدرداني و سپاسگزاري از زحمات ديگران امري بسيار پسنديده و حاصل تربيت صحيح انساني است اما اگر ما هميشه بدنبال آن باشيم يعني توقع داشته باشيم در مقابل خدمت يا كاري كه در حق ديگران انجام داده‌ايم از ما قدرداني شود اشتباه كرده‌ايم و بي‌جهت خود را به طرف يك دنياي پر از غصه و رنج هدايت كرده‌ايم. پس ما خدمت خود را انجام مي‌دهيم اگر از ما قدرداني شد كه چه بهتر ولي اگر نشد نبايد خود را در ناراحتي درگير نمائيم چون ما آن خدمت يا عمل را به خاطر اينكه از ما قدرداني شود انجام نداده‌ايم بلكه به خاطر لذتي كه در آن خدمت وجود دارد انجام داده‌ايم. پس اگر ما هميشه در ازاء خدمت و كاري كه انجام داده‌ايم انتظار قدرداني داشته باشيم به بيراهه رفته‌ايم.

تهيه و تنظيم: حميد رضا محموديان
سازمان بهزيستي استان فارس - معاونت امور فرهنگي و پسشگيری - دفتر پيشگيری از آسيبهای اجتماعي