سرطان سینه (Breast Cancer)

تعریف :

زمانی که سلولهای غیرطبیعی به صورت غیرقابل کنترل رشد نمایند، سلولهای سرطانی نامیده می شوند. سرطان سینه یکی از شایع ترین انواع سرطان ها در زنان می باشد (از هر 7زن یک نفر به سرطان سینه مبتلا می شود) که البته قابل درمان و معالجه است. تشخیص اولیه، کلید درمان موثر و قطعی است. سرطان معمولا با یک توده کوچک در سینه ظاهر می شود اما به مرور زمان توده رشد می نماید و به نواحی نزدیک سینه مثل پوست و غدد لنفاوی زیر بازو گسترش می یابد. تومور ممکن است به اندام هایی مثل کبد، مغز، ریه ها و استخوان نیز نفوذ کند. اگر سرطان سینه در مراحل ابتدایی یعنی قبل از پیشروی و گسترش به نواحی اطراف، تشخیص داده شود قابل معالجه و درمان است.

علل و عوامل :

عامل بروز سرطان سینه ناشناخته است. هرخانمی ممکن است به سرطان سینه مبتلا شود اما برخی خانمها در مقایسه با دیگران مستعدتر هستند. در صورت وجود موارد زیر، شما در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان سینه قرار دارید:

1- مادر، خواهر یا دختر شما به سرطان سینه مبتلا بوده اند.

2- یکی از والدین، خواهر، برادر، پسر یا دختر شما دارای تغییراتی در ژن های BRCA_{1 و} BRCA₂  بوده اند (در بعضی موارد بروز این نوع تغییرات ژنی در خانواده هایی که یک نفر از آنها به سرطان سینه مبتلا بوده اند، مشاهده شده است).

3- اولین قاعدگی در سن 12سالگی یا زودتر رخ داده باشد.

4- یائسگی بعد از سن 55 سالگی اتفاق افتاده باشد.

5- سن بالای 50 سال، احتمال ابتلا به سرطان سینه را افزایش می دهد (از هر 5 مورد سرطان، 4 مورد در زنان بیش از 50 سال رخ می دهد).

6- اولین زایمان بعد از 30سالگی باشد یا اینکه اصلا زایمان نداشته باشید.

7-در صورتی که قبل از 30سالگی، پرتودرمانی قفسه سینه انجام شده باشد.

8-مصرف مقادیر بالای استروژن(هورمون زنانه) بعد از یائسگی

9-افزایش وزن بعد از یائسگی

10-استفاده از قرصهای پیشگیری از بارداری شانس سرطان را به میزان کمی افزایش می دهد.

11- سابقه قبلی سرطان سینه (در سینه دیگر فرد)

برخی از مطالعات نشان می دهد که مصرف زیاد مشروبات الکلی با افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه ارتباط دارد.

علائم و نشانه ها :

در اغلب موارد اولین علامت سرطان سینه، وجود یک توده در سینه است این توده غالبا در قسمت فوقانی و خارجی (سمتی از سینه که کنار بازو قرار می گیرد) سینه مشاهده و لمس می شود، معمولا بدون درد است و ممکن است رشد آهسته یا سریعی داشته باشد. سایر علائم سرطان سینه عبارتند از :

• تغییر رنگ سینه، ظاهر دانه دانه پوست سینه مثل پوست پرتقال
• تغییر در اندازه و شکل سینه
• وجود ترشح از نوک سینه
• چروکیدگی پوست سینه، تورفتگی و وارونه شدن نوک سینه در زمان تحریک
• بزرگ شدن غدد زیر بغل

 لازم به توضیح است که درد، لمس دردناک و سوزش سینه بدون وجود توده در سینه غالبا علائم سرطان               نمی باشند و معمولا به دلایل مختلف و به صورت شایع رخ می دهند اما در هر صورت، هرگونه علامتی در سینه که بیش از چند روز به طول انجامد نیازمند بررسی و ارزیابی از سوی اعضاء تیم سلامت می باشد.

تشخیص :

بسیاری از خانمها، یا به طور اتفاقی و یا از طریق خودآزمایی سینه، به سرطان سینه پی می برند. در بعضی موارد سرطان های سینه در بررسی های فیزیکی روتین و یا از طریق غربالگری ماموگرافی (پرتونگاری سینه) تشخیص داده می شوند. ماموگرافی، یک عکس برداری ساده به وسیله اشعه ایکس است که به منظور جستجوی توده های سرطانی به کار می رود این ابزار تشخیصی این قابلیت را دارد که قبل از این که توده قابل لمس باشد، آن را تشخیص دهد.

نکته قابل توجه این است که اغلب توده های کشف شده، سرطانی نیستند و کیست های پر از مایعی هستند که در بافت سینه وجود دارند و با سیکل های قاعدگی، بزرگتر یا کوچکتر می شوند.

علاوه بر روشهایی که برای تشخیص ذکر شد بنا به ضرورت از ام آر آی و نمونه برداری از کیست یا توده هم جهت تشخیص قطعی کمک گرفته می شود. در مواردی که نمونه گیری از توده لازم باشد غالبا محل توده توسط یک ماده بی حس کننده، بی حس می شود و توسط یک سوزن یا یک برش جراحی، بخشی از توده یا مایع درون کیست برای بررسی های آزمایشگاهی برداشته می شود.

در بعضی موارد ممکن است بخشی از غدد لنفاوی زیربغل نیز برداشته شود تا میزان گسترش سرطان به نواحی اطراف بررسی شود.

توجه : هرگونه توده یا برآمدگی که با گذشت چندروز از بین نمی رود باید مورد بررسی تیم سلامت قرار گیرد.

درمان :

در صورتی که مشخص شود، توده سرطانی است تصمیم گیری برای درمان با مشورت با شما انجام می شود معمولا یک مشاوره جراحی یا سرطان شناسی نیز انجام می شود. تصمیم گیری در ارتباط با نوع درمان براساس موارد زیر اخذ می شود :

1-     سن

2-     میزان پیشرفت و گسترش سرطان

3-     این که آیا رشد سرطان با هورمون ها افزایش می یابد

4-     نوع سرطان

درمان های احتمالی جراحی شامل لامپکتومی (برداشتن بافت یا توده سرطانی) و ماستکتومی (برداشتن کل سینه) می باشد ممکن است بخشی یا تعداد زیادی از غدد لنفاوی زیر بغل هم برداشته شوند.

سایر گزینه های درمانی شامل پرتودرمانی، شیمی درمانی و هورمون درمانی می باشند این روش های درمانی مختلف ممکن است به صورت منفرد و یا ترکیبی مورد استفاده قرار گیرند. در صورتی که عمل ماستکتومی برای شما انجام شده باشد در مورد شیوه های جراحی بازسازی و ترمیم سینه و همچنین استفاده از وسایل مصنوعی با جراح خود مشورت کنید.

نکته : در صورتی که استروژن مصرف می کنید، با نظر پزشک مصرف آنرا متوقف کنید.

پیش آگهی : میزان بقا و زنده ماندن بیماران مبتلا به سرطان سینه رو به بهبود است. اگر خانمها به طور منظم خودآزمایی سینه را انجام دهند بیشتر سرطان ها در همان مراحل ابتدایی تشخیص داده می شوند. امروزه به دلیل پیشرفت ابزارهای تشخیصی از جمله پرتونگاری های سینه، بیشتر سرطان ها قبل از اینکه قابل لمس باشند، آشکار می شود و این موضوع به میزان زیادی شانس معالجه موثر را افزایش می دهد.

توصیه های لازم برای پیشگیری از سرطان سینه :

1-  به منظور حفظ سلامت جسم و روان، ورزش را در برنامه روزانه قرار دهید نیم تا یک ساعت پیاده روی در اغلب روزهای هفته بسیار مفید می باشد.

2-  به این دلیل که سلولهای چربی استروژن آزاد می کنند خطر ابتلا به سرطان سینه در خانمهایی که بعد از دوران نوجوانی، 15-10کیلو وزن اضافه می کنند بیشتر است بنابراین حفظ وزن طبیعی در پیشگیری از بروز سرطان نقش موثری ایفا می نماید.

3-  رژیم غذایی سالم (لبنیات کم چرب – میوه و سبزی فراوان) و کاهش مصرف مشروبات الکلی در پیشگیری تاثیرگذار است.

4-     برای خانمهایی که صاحب فرزند می شوند، شیردادن به نوزاد، خطر سرطان را کاهش می دهد.

5-  حتی الامکان از درمان جایگزینی هورمون استروژن به ویژه پس از یائسگی بپرهیزید زیرا خطر سرطان را افزایش می دهد.