نشانه های بیماری :

علائم ونشانه های بیماری بسته به شدت کم خونی متغیر می باشد . در موارد خفیف بیماری ، فرد علامت خاصی ندارد به صورت اتفاقی  در بررسی های معمول آزمایشگاهی کم خونی تشخیص داده می شود. در موارد شدیدترعلایمی چون خستگی ، بی حالی ، ضعف ، تپش قلب ، تنگی نفس در زمان فعالیت ، رنگ پریدگی ملتحمه چشم وغشاهای مخاطی وجود دارند.

عوارض :

بسته به شدت کم خونی عوارضی چون کاهش فشار خون ، تعریق ، اضطراب ، پرخاشگری، کاهش فعالیتهای مغزی ، سنکوپ ، شوک ودر موارد بسیار شدید از بین رفتن عملکرد ارگانهای حیاتی دیده می شود ونهایتاً ممکن است منجر به مرگ گردد.

عوامل بروز  بیماری :

بطور عمده علل اصلی کم خونی را می توان در دو دسته طبقه بندی کرد :

1- کاهش تولید گلبولهای قرمز      

2- افزایش تخریب ویا از دست دادن گلبولهای قرمز

کاهش تولید گلبولهای قرمز بدلایل مختلف ارثی ، محیطی ، تغذیه ای ، عفونی و خود ایمنی رخ می دهد که بسته به علت ایجاد اشکال ، طول مدت بیماری ونحوه معالجه ودرمان هم متفاوت خواهد بود.

از جمله بیماری هایی که منجربه کاهش تولید گلبولهای قرمز می شوند می توان به نارسائی کلیوی، بیماری تیروئید ، مصرف داروهایی مثل داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی ( داروهای شیمی درمانی) ، برخی آنتی بیوتیک ها مثل کلرامفنیکل ، نمکهای طلا وسمومی همچون بنزن وپرتوهای یونیزان اشاره کرد. به علاوه برخی عفونتهای ویروسی نظیر ایدز، هپاتیت های ویروسی، سوء تغذیه و کمبود برخی ویتامین ها و مواد معدنی مثلاً کمبود آهن ، ویتامین B12،اسید فولیک و...درگیری مغزاستخوان بوسیله بیماری های بدخیم وبرخی اشکالات ژنتیکی در مراحل ساخت گلبولهای قرمز نظیر بیماری تالاسمی از دیگر علل قابل ذکر جهت کاهش تولید گلبولهای قرمز خون می باشند .

از علل مهم افزایش تخریب ویا از دست دادن گلبولهای قرمز می توان به خونریزی بدلایل مختلف از جمله حادثه وتصادف ، خونریزی های گوارشی ، خونریزی های ماهیانه در زنان و... اشاره کرد علاوه بر این تخریب گلبولهای قرمز در بیماریهای ارثی بیماریهایی مثل اختلالات متابولیسم کلسترول وبیماری شدید کبدی وکمبود آنزیم G6PD ( بیماری فاوویسم ) دیده می شود.

برخی عفونت ها مثل مالاریا وسمومی مثل سم عقرب ، سم مار ، نیتروفورانتوئین ، فنازوپیریدین ، نفتالین ، آب اکسیژنه و هم در تخریب گلبولهای قرمز نقش دارند . بعضی بیماریهای عروقی که تحت عنوان واسکولیت از آنها یاد می شود و نیز بزرگی طحال، از علل دیگر تخریب گلبولهای قرمز است. مدت و نحوه درمان و توصیه های لازم به بیماران و اطرافیان، بسته به علت و منشأ کم خونی،  متغیر است.

تست های تشخیصی :

بطورکلی کم خونی با انجام آزمایش کامل خون (CBC)تشخیص داده می شود که چنانچه مقدار هموگلوبین خون ویا هماتوکریت از مقادیر طبیعی پائین تر باشد تشخیص اولیه کم خونی داده می شود.قابل ذکر است که مقدار طبیعی هموگلوبین وهماتوکریت  براساس سن وجنس بیمار متفاوت می باشد که در جدول زیر آمده است پس از تشخیص وجودکم خونی آزمایشات تکمیلی جهت پی بردن به علت کم خونی براساس نتایج آزمایشات اولیه انجام می گیرد.

تخصص های مرتبط :

متخصصین داخلی واطفال وفوق تخصصین خون شناسی ( هماتولوژی ) داخلی واطفال در زمینه تشخیص ودرمان کم خونی فعالیت دارند بخش هایی از بیمارستان نمازی که به این گونه بیماران خدمات ارائه می دهند، عبارتند از بخش های داخلی بیماری های خونی C3 ، بخش داخلی عمومی و بخش پیوند مغزاستخوان، همچنین بخش های هماتولوژی اطفال در بیمارستان های شهید فقیهی و شهید دستغیب .

جدول 1- میزان طبیعی هموگلوبین وهماتوکریت براساس سن وجنس

1. Cecil text book  of medicine ,22nd edition ,2004
2. Harrisons  principles of internal medicine ,16 th edition ,2005