اینکه چرا مردم هنگام فکر کردن به بالا نگاه می‌کنند ظاهرا امری مهم و حیاتی نیست اما جالب است که برخی روانشناسان، این نکته را مهم دانسته و برای آن پاسخی یافته اند. جالبتر اینکه برای این نظریه خود کاربردی بسیار عملی نیز یافته اند.
این روانشناسان که به زبانشناسان اعصاب مشهورند، معتقدند بسیاری از مشکلات ما درکنش متقابل انسانی، از شنوندگان ناشی می‌شود که چارچوب داوری و معیار کسانی را که با آنان حرف می‌زنند درک نمی‌کنند.

زبانشناسان اعصاب متوجه شده اند که بیشتر مردم دلشان می‌خواهد زندگی را عمدتا از درون یک حس مسلط معمولا بینایی، شنوایی یا لامسه ببینند. در مورد سوگیری های حسی هر فرد سرنخهای بسیاری وجود دارد. آشکارترین این سرنخ ها واژه هایی است که هر فرد برای بیان افکار یا احساسات خود انتخاب می کند. دو نفر با سوگیری های حسی متفاوت برای بیان یک منظور ممکن است فعل ها، صفت ها و قیدهای کاملا متفاوت استفاده کنند. مثلا فردی که سوگیری شنوایی دارد ممکن است بگوید: “حرفهایتان را می‌شنوم اما از آهنگ صدایتان خوشم نمی‌آید”. فردی که سوگیری بینایی دارد ممکن است بگوید: “منظورتان را می‌فهمم اما فکر می‌کنم موضع گیری شما مثل روز روشن است”. فردی که حس مسلط او لامسه است ممکن است بگوید: ” نسبت به آنچه می‌گویید احساس خوشی دارم اما انگار کلمه های شما با موضع گیری شما ارتباط چندانی ندارد”.
زبانشناسان اعصاب دریافته اند که در صورت تشخیص و تعیین حس مسلط مراجعان خود (که به آن سیستم بازنمایی بیمار می گویند) خیلی بهتر می‌توانند آنان را یاری کنند. در اینجا هر سه عبارت فوق یک معنی دارند: “شما را درک می‌کنم اما کلمه های شما احساساتتان را لو می‌دهد”. زبانشناسان اعصاب کلمه های منتخب خود را مطابق با سیستم بازنمایی بیمارشان انتخاب می‌کنند. آنان دریافته اند که جلب اعتماد بیمار و خلق رابطه ای کلامی بین روانشناسان و بیمار موفقیتی شایان توجه است.
هر احساسی که از جنبه تصویری قابل بیان باشد از جنبه شنوایی و لامسه نیز قابل بیان است. بنابراین به جای اینکه بیماران نزد روانشناسان بروند روانشناسان نزد بیماران می‌روند. این مطلب به حذف زبان به عنوان مانعی در برقراری ارتباط کمک می‌کند.
بیشتر مردم هنگام جستجوی پاسخ پرسشی که از آنان شده است از یکی از این سه حس مسلط استفاده می‌کنند. اگر از سه نفر بپرسید شماره تلفن منزل آنها هنگام دوازده سالگی شان چند بوده است چه بسا از سه حس مسلط بینایی، شنوایی یا لامسه خود استفاده کنند. یکی سعی می‌کند شماره تلفن را در ذهن خود تصور کند دیگری سعی می‌کند صدای رقم ها را هنگام شماره گرفتن به یاد بیاورد و سومی هم سعی می‌کند به حس لامسه خود هنگام شماره گرفتن مراجعه کند. دقت کنید که هر سه نفر سعی می‌کنند تصویر صدا و احساسی مربوط به گذشته را به یاد بیاورند. زبانشناسان اعصاب متوجه شده اند که هم می‌توانند سیستم بازنمایی عملی مراجعان خود را تشخیص بدهند و هم پیش از آنکه بیمارانشان لب به سخن بگشایند با مشاهده حرکات چشمان آنها بفهمند که آیا در حال ساختن تصاویر نو هستند یا دارند گذشته ها را به یاد می‌آورند.
حرکات چشم اکنون تنظیم و تدوین شده اند. بر این اساس هفت نوع حرکت پایه ای چشم مشخص شده است که هر یک با به کارگیری یکی از اعضای حسی ویژه مطابقت دارد. دقت کنید که این نشانه های بینایی ویژه افراد راست دست می‌باشند. چشمان چپ دست ها معمولادر جهت مخالف راست دست ها حرکت می‌کند. بعلاوه عناوین “چپ- راست” به جهت محل دید بیننده اشاره می‌کند.
جهت حرکت چشم فرایند تفکر
- بالا- راست در حال به یادآوری تصویرها در ذهن
- بالا-چپ در حال ساختن تصویرهای نو در ذهن
- مستقیم-راست در حال به یاد آوردن صداها یا کلمه ها
- مستقیم- چپ در حال ساختن صداها یا کلمه ها
- پایین- راست درحال بیادآوردن صدای کلمه ها(اغلب به آن گفتگوی درونی می گویند)
- پایین- چپ درحال بکارگیری حس بساوایی(میتواند شامل حس بویایی و چشایی هم باشد)
یک نوع دیگر از حرکت چشم یا در واقع بی حرکتی چشم را هم باید ذکر کرد. ممکن است از کسی چیزی بپرسیم و او بدون آنکه چشمانش را حرکت دهد یا آنها را به نقطه خاصی متمرکز کند به روبرو خیره شود. معنی این رفتار آنست که شخص در حال دستیابی تصویری به اطلاعات است.
البته موارد استثنا و پیچیده زیاد است. اما آنچه گفته شد خلاصه بسیار ساده ای از روش روانشناسی اعصاب است. مثلا از کسی بخواهید ظاهر نخستین دوچرخه اش را شرح دهد باید منتظر حرکت چشم او به سمت بالا- راست باشید. با این همه اگر آن شخص در حال تصور و تجسم دوچرخه اش در محلی که اکنون شما هستید – یعنی درحال ساخت تصویر نویی ازشیئی کهنه باشد- ممکن است چشمانش به سمت بالا و چپ حرکت کند.
زباشناسی اعصاب پدیده ای نو است که هنوز بطور گسترده آزمایش نشده است.
مردم در اکثر اوقات سعی می‌کنند پرسش ها را به روش یادآوری تصویری پاسخ بدهند.