شاید بسیاری از شما با چیپ بایوس که روی مادربرد سیستم ما قرار دارد آشنایی داشته باشید و می دانید تراشه ی بایوس واسط سخت افزار و نرم افزاری روی کامپیوتر است. قبلا از شروع آموزش آپدیت کردن بایوس به بررسی اجمالی مفاهیم پایه ای و اینکه بایوس چیست ، فلش کردن آن به چه معنایی است و مزایای آن چیست می پردازیم .

BIOS چیست ؟
BIOS قسمتی از نرم افزاری هست که به صورت دائمی در چیپی روی مادربرد ذخیره میشود ، زمانی که شما کامپیوتر خود را روشن می کنید ، ابتدا برنامه گنجانده شده در BIOS راه اندازی می شود .
این قسمت سخت افزار را چک میکند و برخی از قسمت های مهم سخت افزار را بازبینی می کند تا از صحت کارکرد اطمینان حاصل شود .
برای مثال در صورتی که ولتاژ های سیستم مناسب باشند ، این قسمت ، کارت گرافیک ، پردازنده ، رم و منبع تغذیه را بازبینی می کند . در صورتی که مشکلی وجود داشته باشد شما رو توسط بیپ هایی رمزگونه باخبر می کند .
اگر همه قطعات سالم باشند ، صفحه Sartup نمایش داده خواهد شد و این اولین چیزی است که شما روی صفحه مانیتور مشاهده می کنید .
سپس اقدام به چک کردن حافظه و شناسایی سخت افزارهای دیگر ، پیکربندی Device های مورد نیاز ، شناسایی درایو های راه اندازی ( Boot ) ، وسرانجام تحویل دادن کنترل boot sector که وظیفه راه اندازی سیستم عامل را بر عهده دارد ، را می کند .

فلش کردن BIOS چه معنایی دارد ؟ این جور نرم افزار ها از بعضی جهات شبیه به دیگر نرم افزار ها هستند . ورژن های جدیدی برای آن ها وجود دارد که شامل : بروز رسانی ، اصلاحیه ، ویژگی های جدید و رفع اشکال های ورزن های قبلی می باشند . نصب ورژن جدید BIOS و بروزرسانی آن امکان پذیر است اما فرآیند بروزرسانی آنها با بروزرسانی نرم افزار های عادی نصب شده بر روی کامپیوتر شما متفاوت است !

نرم افزار های BIOS در هارددیسک ذخیره نشده اند ، بلکه آن ها در یک چیپ بر روی مادربرد ذخیره شده اند !
برای پاک کردن نرم افزار ذخیره شده در چیپ و جایگزینی آن با ورژن جدید نرم افزار ، شما به یک برنامه مخصوص که flash utility نامیده می شود احتیاج دارید . فرآیند انجام گیری بروزرسانی BIOS را فلش کردن BIOS می نامند .
چرا ممکن هست شما به فلش کردن BIOS احتیاج پیدا کنید ? و مزایای فلش کردن بایوس چیست؟
بیشترین دلایل رایج که موجب می شود که مردم اقدام به بروزرسانی BIOS بکنند :
- پشتیبانی از پردازنده های جدید :
BIOS این امکان را برای مادربرد فراهم می سازد تا مادربرد از پردازنده های جدید با سرعت بالاتر پشتیبانی کند . از آنجایی که ممکن است شما پردازنده فعلی خود را با یک پردازنده سریعتر و جدید تر جایگزین کنید ، اما ممکن است BIOS آن را شناسایی نکند ، یا تنظیمات صحیح برای بایوس آن پردازنده در BIOS وجود نداشته باشد که در بعضی موارد با بروزرسانی BIOS این مشکل را حل میکند .
-  پشتیبانی از هارددیسک هایی با حجم بیشتر :
BIOS به مادربرد این اجازه را می دهد تا از هارددیسک هایی با حجم بیشتر از مقدار معین شده پشتیبانی کنند .
از آنجایی که شما ممکن است هارد دیسکی حجیم تر و جدید تر نصب کنید ، ممکن است BIOS هارددیسک جدید را شناسایی نکند یا قسمتی از آن را شناسایی کند . معمولا بروزرسانی BIOS این مشکل را نیز حل می کند
رفع خطاها :
BIOS  محتوی خصوصیات و اختیارات اصلی سیستم است که اگر یکی یا هیچ کدام از آنها به صورت صحیح کار نکند و شما کامپیوتر را خریداری کرده باشید ، تولید کننده مشکل را شناسایی و آن را توسط ورژن جدید BIOS برطرف می کند .

برای مشاهده ی آموزش آپدیت کردن بایوس مادربرد های Gigabyte و ASUS به ادامه مطلب مراجعه کنید.

آپدیت کردن بایوس مادربرد های گیگابایت ( Gigabyte )

در این بخش قصد داریم به بررسی روش های به روز رسانی BIOS در مادربرد های ساخته شده توسط کمپانی Gigabyte بپردازیم.

ابتدا به این نکته مهم اشاره میکنم که تا با مشکلی مهمی که حتماً با بروز رسانی BIOS قابل حل است مواجه نشده اید اقدام به فلش BIOS مادربرد خود نکنید چون Flash حتی در امن ترین شرایط نیز خالی از خطر نیست.

برای مادربرد های Gigabyte سه روش Flash وجود دارد یک روش از طریق سیستم عامل ویندوز و نرم افزار@BIOS ، روش دیگر از طریق DOS و روش آخر از طریق نرم افزار Q-Flash که توسط کمپانی Gigabyte ارایه شده و خوبی عمل میکند.

لازم به ذکر است به روز رسانی از طریق نرم افزار Q-Flash دقیقاً از همان الگوریتم به روز رسانی از طریق DOS پیروی میکند اما با ظاهری متفاوت و سهولت بیشتر لذا توصیه میشود کاربران در مورد محصولات Gigabyte به جای استفاده از روش DOS از نرم افزار Q-Flash بهره گیرند ما نیز در این مقاله تنها به توضیح کامل Q-Flash و @BIOS خواهیم پرداخت.

روش اول از طریق سیستم عامل ویندوز و نرم افزار@BIOS :

مهم : اکیدا به این نکته اشاره میکنم که تا حتی الامکان کاربران از این روش استفاده ننمایند بدین دلیل که در اکثر مواقع هنگام استفاده از این روش فلش بصورت کامل انجام نمیگیرد و سیستم دچار ناپایداری و مشکل Boot خواهد شد.

اما در توضیح این روش باید گفت که کاربر ابتدا باید وارد BIOS شده و گزینه Load Optimized Defaults را اجرا و پس از ذخیره CMOS از BIOS خارج شود سپس با وارد شدن به سیستم عامل آخرین نسخه از نرم افزار @BIOS را از وبسایت رسمی کمپانی Gigabyte دانلود و نصب کند بعد از اتمام این مرحله کاربر باید حافظه را از تمام نرم افزار های جانبی مثله Anti-Virus و غیره پاک کند.

پس از اجرای نرم افزار حال کاربر باید گزینه Update New BIOS را انتخاب و آدرس آخرین BIOS مادربرد خود را که در دیسک سخت ذخیره کرده است به @BIOS بدهد سپس با زدن گزینه Yes و کمی صبر BIOS شروع به Flash میکند .

لازم به ذکر است اگر به هر دلیلی عملیات Flash ناتمام بماند به احتمال قوی کامپیوتر دیگر Boot نخواهد شد.

اما اگر عملیات با موفقیت پایان پذیرد پیغام BIOS Update Complate ظاهر می شود و پس از اتمام کابر باید از برنامه خارج و سیستم را دوباره راه اندازی کند.

بعد از عملیات فلش کاربر حتماً باید بار دیگر وارد BIOS شده و گزینه Load Optimized Defaults را اجرا و پس از ذخیره CMOS از BIOS خارج شود.

روش دوم و با استفاده از نرم افزار Q-Flash :

ین روش کاربر ابتدا باید آخرین BIOS مربوط به مادربرد خود را از وبسایت رسمی کمپانی Gigabyte دانلود و در یک Floppy کپی نماید بعد از این مرحله کاربر باید وارد BIOS شده و با زدن کلید F8 وارد صفحه مخصوص نرم افزار Q-Flash شود.

حال کاربر با انتخاب گزینه Load Main BIOS from Floppy باید BIOS جدیدی را که قبلاً در Disk Floppy کپی کرده است مشاهده و انتخاب نماید سپس با فشردن کلید Enter در صفحه جدید BIOS جدید داخل Floppy Disk شروع به Load شدن از Floppy به داخل حافظه اصلی میکند.

در پایان Load شدن از کاربر سؤال میشود که آیا تمایل به بروز رسانی BIOS را دارد یا خیر، با انتخاب کلید Y از صفحه کلید عملیات Flash شروع میشود لازم به ذکر است همانند قبل اگر به هر دلیلی عملیات Flash ناتمام بماند به احتمال قوی کامپیوتر دیگر Boot نخواهد شد.

پس از اتمام موفقیت آمیز عملیات فلش کاربر با پیغام Copy BIOS Completed مواجه خواهد شد.

حال کاربر باید با زدن کلید ESC و انتخاب Yes سیستم خود را Reset کند.

بعد از عملیات فلش کاربر حتماً باید وارد BIOS شده و گزینه Load Optimized Defaults را اجرا و پس از ذخیره CMOS از BIOS خارج شود.

نکته مهم : معمولا BIOS های جدید در یک فایل با پسوند Zip ارایه میشوند که شامل چندین فایل میباشد اما باید به این نکته توجه داشت که فایل اصلی یعنی BIOS جدید شما فایلی با پسوند .Fx میباشد که در اینجا x یک عدد است و نشانگر BIOS Version میباشد.

آموزش آپدیت بایوس مادربرد های Asus

آپدیت BIOS ، تحت ویندوز:

ابتدا آخرین ورژن نرم افزار ASUS UPDATE رو از لینک زیر دانلود کنید.

Asus Update

در قدم اول باید مدل مادربرد و ورژن BIOS مورد نظر را شناسایی کنیم ، تا در هنگام دانلود آخرین ورژن BIOS  از سایت کمپانی سازنده دچار مشکل نشویم .

برای این منظور برنامه ASUS UPDATE رو بعد از دانلود و نصب ، اجرا میکنیم .

سپس از منوی کشویی برنامه قسمت Check Bios Information را انتخاب کرده و Next رو انتخاب میکنیم.

در پنجره جدید ، در سطر اول مدل مادربرد ، در سطر دوم ورژن BIOS حال حاضر نصب شده ، در سطر سوم Cod Name چیپست مادربرد ، در سطر چهارم تاریخ نصب Bios ، در سطر پنجم نوع Bios و در سطر ششم حجم  Bios را مشاهده می کنید .

به خاطر داشتن اطلاعات سطر های اول ، دوم و چهارم در دانلود آخرین ورژن از سایت سازنده حیاتی می باشد .
در این مرحله ، باید برای اطمینان بیشتر از Bios حال حاضر نصب شده یک نسخه پشتیبان تهیه کنیم .
برای این منظور پس از اجرای برنامه ASUS UPDATE قسمت Save Current Bios To File را انتخاب کرده و bios رو در هارددیسک سیستم یا هر وسیله ذخیره سازی دیگر مثل فلش دیسک ذخیره میکنیم.

در مرحله بعدی باید برای دانلود آخرین ورژن Bios مورد نظر به سایت رسمی کمپانی ASUS به نشانی www.asus.com رفته و در قسمت Search سایت  مدل مادربرد خودتان رو وارد کنید .

پس از پیدا کردن مشخصات مدل مورد نظر ، در صفحه جاری قسمت Download رو انتخاب میکنیم .

در صفحه جدید ، از قسمت های موجود ، BIOS را انتخاب میکنیم :

همیشه لینک آخرین ورژن در بالاترین قسمت لیست قرار دارد . قبل از دانلود همیشه ورژن را چک کنید ، در صورتی که از ورژن کنونی نصب شده بالاتر بود ، اقدام به دانلود bios کنید .

مرحله نصب Bios دانلود شده : ( آپدیت بایوس )

پس از دانلود ، ابتدا فایل مورد نظر را از حالت فشرده خارج کنید و نرم افزار Asus Update را اجرا نمایید .
سپس از منوی کشویی برنامه قسمت Update Bios From File را انتخاب کنید و Next را انتخاب کنید .

در این مرحله آدرس فایل مورد نظر را به برنامه داده و برنامه پس از چک کردن فایل طی درخواستی ادامه کار را طلب میکند که با تایید این درخواست عملیات آپدیت شروع شده و پس از حدود ۱ دقیقه پس از تکمیل عملیات ، برنامه از شما برای restart سیستم سوال می کند و شما در این مرحله اجازه restart سیستم را بدهید .
بعد از RESTART شدن ، سیستم رو خاموش کنید و تا مدت ۲ دقیقه سیستم را از برق شهر جدا کنید . در این لحظه updat_e Bios با موفقیت انجام می شود .
چند نکته مهم :
۱- در هنگام آپدیت Bios هر گونه آنتی ویروس و firewall و هرگونه برنامه در حال اجرا را ببندید .
۲- به هیچ وجه در هنگام آپدیت نباید تغذیه سیستم قطع شود ! قبل از این کار ، وضعیت برق محل را چک کنید .
۳- اگر احساس می کنید که سیستم شما ویروسی هست ، توصیه می شود قبل از پاکسازی ، این کار را انجام ندهید .
۴- حتمآ فایلی که برای UPDATE Bios استفاده میکنید ، با فرمت ROM باشد .

روش دوم : آپدیت BIOS ، از طریق:  EZ- FLASH

برای شروع کار ابتدا در هنگام بوت شدن سیستم ( مراحل POST ) با فشردن کلید Delete وارد SETUP سیستم شوید ، سپس در صورتی که تنظیمات BIOS رو برای اعمال مختلف  از جمله اورکلاکینگ تغییر داده اید آن رو به حالت Default برگردانید . برای این کار کلید F5 را انتخاب فشار دهید &nbsp.

در این مرحله Floppy Disk یا USB Flash Disk حاوی فایلی را که از طریق آموزش قبلی  دانلود کرده اید را به سیستم متصل کنید .

سپس کلید F10 را فشار دهید تا تنظیماتی را که به حالت Default برگرداندیم ذخیره شوند .

پس از ریستارت شدن سیستم دوباره با فشار دادن دکمه Delete وارد ستاپ شده و از زیر منو Tools قسمت ASUS EZ-FLASH 2 را انتخاب کنید.

پس از انتخاب گزینه مورد نظر تقریبآ ۲۰ ثانیه طول می کشد تا برنامه درایو های مورد نظر را چک کند پس در این حین صبر کنید .

در این مرحله از قسمت سمت چپ برنامه درایو مورد نظر را انتخاب کنید ( برای اینکار از Tab و دکمه های چپ و راست و بالا و پایین استفاده کنید ) . سپس پس از انتخاب فایل مورد نظر ENTER را بزنید . در این مرحله پس از چک شدن فایل ، طی پیغامی برنامه از شما تاییدی می خواهد که شما بعد از تایید آن ، برنامه شروع به فلش کردن فایل میکند.

پس از اتمام فلش کردن ، برنامه به صورت خودکار سیستم را ریستارت می کند و بعد از ریستارت  شدن سیستم رو خاموش کنید و تا مدت ۲ دقیقه سیستم را از برق شهر جدا کنید .

در این لحظه آپدیت با موفقیت انجام شده  است !