انتخاب :دکتر رحمت سخنی از مرکز آموزشی درمانی امام خمینی (ره) ارومیه

بسیاری از مردم از بدرنگی دندانهایشان رنج می برند و بسیاری نیز مایلند که دندانهای سفیدتری داشته باشند. رنگ دندان متناسب با رنگ پوست می باشد. دندانهای سیاهپوستان بسیار سفید بنظر می آیند که در واقع اینطور نیست و زمینه تیره و سیاه پوست آنها ایجاد خطای دید نموده و باعث می شود که دندانهایشان سفیدتر دیده شوند. معذالک بسیاری از مردم دندانهای تیره تری دارند که با رنگ پوستشان متناسب نمی باشد و ممکن است این تیرگی ژنی بوده و یا بطور اکتسابی بوجود آمده باشد. عوامل متعددی در بروز بدرنگی دندان موثرند. با پیشرفت سن رنگ دندانها تیره تر می گردد. مصرف بعضی از داروها مثل تتراسایکلین ها در زمان حاملگی و در کودکی رنگ دندانها را تغییر می دهد، زیرا که این داروها تمایل به ترکیب با انساج سخت بدن دارد. مصرف دخانیات و مواد غذایی رنگی باعث تغییر رنگ خارجی دندان می گردد. بیماریهایی مثل اریتروبلاستوز، هماتوپورفیریا و آلکاپتونوری از عوامل بدرنگی دندان می باشند. مسمومیت با فلوراید (فلوروزیس) و برخی از اختلالات و نواقص تکاملی و اکتسابی در مینا و عاج نیز در تغییر رنگ دندان مؤثرند. از دیگر موارد تغییر دهنده رنگ دندانها می توان از ضربه به دندان و خونریزی داخلی آن و برخی از معالجه عصب ها نام برد.

از چه موادی برای سفید کردن دندان زنده استفاده می شود؟
بطور معمول از دو ماده هیدروژن پراکساید(آب اکسیژنه) و کاربامایدپراکساید استفاده می شود که بصورت ژل تهیه شده و در سرنگ هایی پلاستیکی به بازار عرضه میشوند.

آیا برای استفاده از این مواد به وسایل خاصی احتیاج هست؟
بله، دندانپزشک از دندانها قالب گیری بعمل آورده و یک قاشقک نرم از جنس پلاستیک های نرم و شفاف که دندانها را در بر می گیرد می سازد. ماده سفیدکننده فقط بر روی سطوح و دندانهایی در قاشقک مالیده می شود که در معرض دید بوده و احتیاج به سفیدتر شدن دارند.

چه مراقبت هایی در طول درمان لازم است؟
هرکارخانه سازنده ای بروشور حاوی اطلاعات و دستورات را ضمیمه کرده است. مراقبت هایی که عمومیت داشته و بیماران باید رعایت کنند عبارتند از: 
- از قاشقک سفید کننده برای هر دو فک همزمان استفاده نشود، چونکه این عمل برای بیمار مزاحمت ایجاد نموده و بهتر است نیز بیمار دندانهای یک فک را در ابتدا سفید نموده و مؤثر بودن آن را در قیاس با دندانهای فک مقابل مشاهده کند. 
- از ژل سفید کننده فقط برای سطوح بیرونی و یا دندانهایی که در صحبت کردن و یا خندیدن به چشم می آیند استفاده شود.
- از مقدار تجویز شده تجاوز نشود و اینطور نیست که با مصرف بیشتر، دندانها بیشتر و یا زودتر سفید شوند. 
- در مواقعی که قاشقک حاوی ژل سفیدکننده در دهان قرار دارد از مصرف مایعات و یا غذاها خودداری شود.
- زمان تجویز شده، دقیقاً رعایت شود. 
- از فشردن قاشقک حاوی ژل با فشار دندانهای فک مقابل و یا با دست اجتناب شود. 
- در طول دوره درمان از خوردن و آشامیدن مواد غذایی رنگی مثل قهوه، چای، انواع کولاها، سبزی و انواع سس های رنگی امتناع شود.
- سیگار نکشید و از خوردن و آشامیدن میوه های ترش و اسیدی مثل مرکبات و تنقلاتی مثل لواشک، تمرهندی، قره قوروت و ... خودداری شود. 
- از همه مهمتر قبل از استفاده دندانها را بخوبی مسواک زده و با نخ نیز تمیز نمائید.

آیا استفاده از مواد سفید کننده دندان ضرر دارد؟
 دو ماده ای که بطور رایج استفاده می شوندموادی هستند که سالهاست به عنوان دهانشویه استفاده شده و مورد تأئید جوامع دندانپزشکی می باشند. ولی مصرف آنها، گاهاً ممکن است عوارضی چون حساسیت به دارو و یا حساس شدن دندانها را بدنبال داشته باشد. در مورد حساسیت به دارو مصرف آن به کلی قطع می گردد ولی در صورت حساس شدن دندان، باید اطلاع داشت که این حساس شدن گذرا بوده و با تمهیداتی که دندانپزشک بکار می برد، برطرف می گردد. معمولاً یکی دو روز فاصله انداختن بین جلسات استفاده، حساسیت دندان را بهبود می بخشد.

مواد سفیدکننده در چه تغییر رنگهایی تجویز می گردد؟
برخی از ضایعات و نواقص دندانی مثل بد ساخته شدن مینا و عاج به آن جواب نداده و نیاز به درمانهای تکمیلی مثل لامینیت دارند. دندانهایی که بسیار حساس می باشند نیز کاندید خوبی نمی باشند و در زنان باردار و شیرده نیز توصیه نمی گردند. از نظر نوع رنگ دندانهایی که رنگشان در گزوه زرد و نارنجی و قهوه ای است، به درمان بهتر پاسخ داده و دندانهایی که رنگ زمینه ای آنها خاکستری یا آبی است در برابر درمان مقاومت داشته و نیاز به درمانهای تکمیلی مثل لامینیت و روکش های چینی دارند.

آیا استفاده از مواد سفیدکننده بدون تجویز پزشک مجاز است؟
استفاده از این مواد بدون نظر و تجویز دندانپزشک توصیه نمی گردد و ترکیب شیمیایی و درصد مواد متشکله فعال آنها متفاوت است و برای هر بیماری نحوه مصرف و مقدار مواد مورد نیاز فرق می کند.

قبل از درمان چه مواردی باید رعایت شود؟
دندانپزشک با معاینه دندانها پرکردگی هایی را که ترک و نشتی دارند شناسایی و مجدداً ترمیم می نماید. ضمناً دندانهای پوسیده نیز باید ترمیم شوند. اگر قرار است ترمیمی زیبایی و یا روکش چینی و همرنگ با دندان صورت گیرد، این درمانها در جهت هماهنگی رنگ آنها با دندانهای دیگر به بعد از درمان سفید کردن موکول شوند.

چه مدت طول می کشد تا دندانها سفیدتر شوند؟
مدت درمان بستگی به چند عامل دارد:
- رنگ زمینه ای دندان و میزان تیرگی آن
- همکاری بیمار و زمان استفاده
- نسبت و درصد ماده فعال ژل سفیدکننده