فارغ التحصیلان دانشکده های
مهندسی که در مؤسسه ای دولتی و یا خصوصی، بزرگ و کوچک حرفة فنی خود را شروع
می کنند اغلب بدون مقدمه و یا با آموزش کوتاهی به کار گمارده می شوند. پس
از گذشت چند سال در سطح فناوری مؤسسه، در امور روتینی تبحّر پیدا می کنند و
سطح تبحّر آنها اغلب در حد خواست کارفرما می باشد. از درس های آموخته در
دانشکده استفاده اندکی می نماید و پس از مدتی بیشتر آنها را فراموش می
کنند. این قبیل مهندسان اگر مجبور به تعویض شغل شوند که همان تخصّص قبلی
مورد نیاز نباشد، دوباره و به سختی باید حرفه جدید را شروع کنند.
در صنایع بزرگ ایران مانند نفت و گاز، فولاد و ذوب فلزات، شبکة به هم
پیوستة الکتریکی، خودروسازی و همچنین صنایع پائین دستی، اغلب مهندسان برای
حرفه های تخصصی در حد کارهای روزمره فنی تربیت می شوند که گاهی هم با ارائه
دوره های آموزشی فشرده تخصصی همراه است.
بسیاری از مهندسان علاقه مند به نوآوری و استفاده شخصی تر از زحمات خود، به
صورت شخصیت حقیقی و یا در شرکت های کوچک چند نفری مشغول به کار فنّی می
شوند. این مهندسان باید دارای دانش جامعی از علوم و فنون مربوط به رشتة خود
باشند تا بتوانند مسائل بسیار مهم و فنی حرفه خود را تجربه و تحلیل نمایند
و میزان استفاده از افراد دیگر و تخصص های خاص را درست ارزیابی نمایند و
آنها را به طور موردی به کمک بگیرند. این افراد بایستی علاوه بر دانش عمیق
در رشته و گرایش خود (که در آن حداقل با درجه کارشناسی هستند)، دانش جامعی
از علوم پایه، علوم فنی مشترک در رشته های مهندسی را نیز داشته باشند.
کشورهای صنعتی پیشرفته، به منظور سنجش این کارآئی در رشته های اصلی مهندسی،
ضرورت برگزاری آزمون مهندسی حرفه ای را توسط مؤسسات دولتی و یا NGO ها
مطرح نموده اند. آزمون مهندسی حرفه ای یک آزمون جامع مهندسی در گرایش های
اصلی آن رشته است که شرح مفصل تر آن در بخش های بعدی خواهد آمد. بحمداله با
همکاری تعدادی از انجمن های مهندسی و پس از انجام هماهنگی های لازم با
سازمان سنجش آموزش کشور، اولین دوره آزمون مهندسی حرفه ای برای چندین رشته
مهندسی، در روزهای ۲۳ و ۲۴ و ۲۵ خردادماه سال ۱۳۸۶، به نحو مناسب و مطلوبی
برگزار شد.
پیشینه آزمون مهندسی حرفه ای
در سال ۱۹۰۷ در شهر وایومینگ کشور آمریکا اعلام گردید افراد
متخصصی که می خواهند کار مهندسی انجام دهند باید ثبت نام کرده و طبق شرایط و
ضوابطی کفایت آنان به اثبات برسد. ثبت نام مهندسین ورزیده از آن تاریخ در
کشورهای مختلف رایج شد، تا قوانین بر اقدامات حرفه ای آنان نظارت کند و
اجرای آن به واحدهای غیردولتی (NGO) یا انجمن های علمی، صنفی یا حرفه ای
سپرده شد. هم اکنون در کشورهای مختلف آمریکا، کانادا، اروپا و حتی آسیا،
سازمان ها و ارگان های مختلفی وجود دارند که طبق قوانین و مقرراتی این
آزمون را برگزار می نمایند و داشتن این گواهی از شرایط استخدام و یا مجوزی
برای انجام پروژه های مختلف مهندسی در کشورشان می باشد.
آزمون مهندسی حرفه ای در ایران
در ابتدای سال ۱۳۸۰، برخی از انجمن های علمی مانند انجمن مهندسین
برق و الکترونیک ایران، انجمن مهندسان مکانیک ایران لزوم برگزاری آزمون
مهندسی حرفه ای را برای جامعه مهندسی کشور احساس نموده و برای برگزاری
اولین آزمون به صورت مستقل اقدام کردند و پس از آن با تشکیل شورایی به نام
شورای برنامه ریزی و هماهنگی آزمون مهندسی حرفه ای، متشکل از نمایندگان
سازمان سنجش آموزش کشور و ۸ انجمن علمی – مهندسی شامل: انجمن مهندسین برق و
الکترونیک ایران، انجمن کامپیوتر ایران، انجمن مهندسین متالورژی ایران،
انجمن مهندسان مکانیک ایران، انجمن مهندسی معدن ایران، انجمن مهندسی شیمی
ایران، انجمن مهندسی صنایع ایران، انجمن مهندسین عمران
ایران (که به اختصار انجمن های مادر نامیده می شوند و سایر انجمن های
مهندسی بر حسب نوع فعالیت های خود زیرمجموعه این انجمن ها قرار می گیرند)
فعالیت خود را بطور جدّی آغاز و بطور مستمر پیگیری نمودند.
اهمّ اهداف شورای برنامه ریزی و هماهنگی آزمون مهندسی حرفه ای در ذیل بیان شده اند:
۱) سیاست گذاری و برنامه ریزی برای برگزاری آزمون مهندسی حرفه ای
۲) هماهنگ کردن اهداف برگزاری آزمون مهندسی حرفه ای در انجمن های مهندسی
۳) برنامه ریزی برای استانداردسازی آزمون مهندسی حرفه ای
۴) علاقه مند کردن مهندسان کشور به ارتقای سطح توانایی خویش
با توجه به موارد ذکر شده و
بطور خلاصه آزمون مهندسی حرفه ای یک آزمون جامع در یک رشته می باشد. لذا
آزمون مهندسی حرفه ای یک آزمون تخصصی و یک محدوده باریک علمی و فنی خاص
مهندسی نیست و هم چنانکه ملاحظه می شود دو ویژگی خاص دارد:
۱) ارزیابی جامع دانش مهندسی
۲) قابلیت بکارگیری دانش و خلاقیت در حل مسائل مهندسی