|
محققان:
T. T. WHEELER1,4, B. J. HAIGH2, R. J. WILKINS3, J. Y. McCRACKEN1 an_d_ C. A. MORRIS1
منبع :
4 Dairy Science, Ruakura Research Centre, Private Bag 3123, Hamilton, New Zealan_d_
Phone (07) 838-5002, Fax (07) 838-5628 email: wheelert@agresearch.cri.nz
ترجمه:
مهندس آرش جوانمرد،
فارغ التحصيل كارشناسي ارشد ژنتيك و اصلاح دام از دانشگاه تهران
مقدمه:
بيماري
نفخ(Bloat) يكي از ناهنجاريهاي گوارشي مهم و يكي از عوامل اصلي مرگ ومير
گاوهايي است كه به شيوه هاي متراكم پرورش داده مي شوند. اين بيماري غير
عفوني بواسطه تجمع گاز در معده، بويژه در شكمبه و نگاري رخ مي دهد. در
پرورش گاوهاي شيرده ضررهاي اقتصادي ناشي از نفخ بسيار قابل توجه مي باشد و
همواره نگرانيهايي را براي دامداران بوجود آورده است. در هر سال ميانگين
زيانهاي ناشي از اين اختلال متابوليكي در ايالات متحده ، بالغ بر 100
ميليون و در نيوزيلند سالانه حدود 25 ميليون برآورد شده است. عمده اين
هزينه ها بعلت مرگ وميرگاوهاي مبتلا به اين عارضه و همچنين صرف هزينه هاي
آزمايشگاهي و نهايتا كاهش در توليد مورد انتظار، حادث مي گردد. تحقيقات
اخيرا نشان داده است كه از لحاظ حساسيت به ابتلا به نفخ درجمعيت گاوهاي
شيرده ،تنوع ژنتيكي وجود دارد.به طور كه نژادهاي خاصي از گاوهاي دنيا،
مستعد به ابتلا به نفخ هستند . اين مقاله سعي دارد در يك نگرش اجمالي ضمن
معرفي اين اختلال متابوليكي، آخرين دستاوردهاي تحقيقاتي بدست آمده در رابط
با امكان ايجاد مقاومت ژنتيكي در گله هاي گاوهاي شيرده را براي خوانندگان
بيان نماييد.
معرفي بيماري نفخ:
اختلال متابوليكي نفخ يك
عارضه شايع در گله هاي گاوهاي شيري و گوشتي مي باشداز علا ئم بروز اين
ناهنجاري مي توان به چرا نمودن گاوها در مراتع حاوي فيبر كم و محتويات
بالاپروتئين اشاره كرد. عموما اين حالت به وفور در مزارع حاوي يونجه و
شبدر سفيد و قرمز قابل مشاهده است .اين نوع نفخ به نفخ مرتعي معروف مي
باشد از انواع ديگر نفخ مي توان به نفخ پرواري اشاره كرد كه هنگام تغذيه
گاوها باجيره هاي حاوي مقادير بالاي غلات و سطوح پايين مواد خشبي ، قابل
مشاهده مي باشد. وقتي مواد خشبي موجود در علوفه كم باشد ، ميزان بزاق
كمتري ترشح مي شودو متعاقبا احتمال ابتلا به نفخ و همچنين كاهش چربي شير،
افزايش مي يابد
عامل بروز اين عارضه تجمع گاز در معده بويژه در شكمبه و
نگاري رخ مي باشد .محصول نهايي متابوليسم كربوهيدارت در نتيجه تخمير
ميكروبي ، پروپيونيك، اسيد بوتيريك و گاز كربنيك و گاز متان مي باشد.
ميزان توليد گاز در شكمبه بلافاصله پس از مصرف غذا حداكثر است .بطور كلي
تركيب گازهاي شكمبه معمولا 40-30 متان و 5 ئيدروژن و نسبتهاي متغيري از
گازهاي ديگر است. از هضم 100 گرم كربوهيدارت تقريبا 5/4 گرم متان هدر مي
رود. حيوان با آروغ زدن گاز توليدي را خارج مي كند و در صورتيكه گاز دفع
نشد و در شكمبه تجمع نماييد ايجاد نفخ مي كند. برخي از مواد شيميايي موجود
در گياهان مانند ساپونين، پكتين، همي سلولز و پروتئينهاي ويژه مي توانند
وزيسكوزيته محتويات شكمبه را زياد كنند و بروز نفخ را موجب گردند.
انباشته
شدن گازها، موجب افزايش فشار در شكمبه شده كه فشار وارده بر قلب و ششها را
مي افزايد و در نهايت گاو ممكن است خفه شود. از جمله درمانهاي كلينيكي اين
عارضه مي توان به وارد كردن لوله معدي به پيش معده، خوراندن مخلوطي از
روغن و دترژانت و يا استفاده از تروكارد براي شكافتن سمت چپ پهلوي گاو
اشاره كرد. يكي از متداول ترين راهكارها استفاده از پولوكسالين است كه يك
ماده ضد كف و غير يوني مي باشد كه در درمان نفخ مورد استفاده قرار مي گيرد.
جديدترين ديدگاهها اساسي براي مقابله با بروز نفخ:
مقالات
متعددي گزارش كردند كه نژادهاي مختلف گاو از لحاظ حساسيت به نفخ متفاوتند
و ابتلا به نفخ مي تواند منشاء ژنتيكي داشته باشند. تحقيقات مربوط با
يافتن ژنهاي كانديدا براي كنترل نفخ عمدتا بر روي بزاق و تركيبات آن
استوار مي باشد. بزاق حاوي تركيبات تامپوني مخصوصا بي كربنات و فسفاتها
براي حفظ PH شكمبه به منظور عملكرد موثر ميكرو ارگانيسمها مي باشد همچنين
بزاق تامين كننده مواد مغذي مورد نياز ميكروبهاي شكمبه مي باشد در هنگام
خوردن و در زمان نشخوار، مواد مغذي توسط مقدار زيادي بزاق رقيق مي شود.
ميزان ترشح بزاق در گاو 150 ليتر در روز مي باشد.
بارتلي و همكاران در دانشگاه ايالتي كانزاس نشان دادند كه بزاق حاوي موسين مي باشد . اين ماده باعث خارج شدن گاز از شكمبه مبتل
|
کلیه حقوق تحت مجوز