در تاریخچه آموزش زبان دوم، شیوه های متعدد و گوناگونی پیشنهاد و طراحی شده اند. اما با وجود به کارگیری روش های نامناسب، همواره افرادی بوده اند که به خوبی از عهده ی یادگیری زبان دوم برآمده اند. از سوی دیگر علیرغم استفاده از شیوه های موفق باز هم افرادی هستند که در یادگیری زبان دوم هیچ موفقیتی کسب نمی کنند. در حقیقت تفاوت های فردی و رویکردهای زبان آموزان نسبت به امر یادگیری یکی از عوامل مهم موفقیت است، یعنی یادگیری تا حد زیادی بستگی به زبان آموز دارد تا به شیوه های آموزش.

در ادامه برخی نکات برای موفقیت در یادگیری زبان دوم پیشنهاد می شود که بیشتر بر نقش زبان آموز در روند آموزش تاکید دارند:

1. مسئولیت پذیری زبان آموز: زبان آموز موفق عهده دار زبان آموزی خود است و انتظار ندارد که تمامی این مسئولیت را کلاس و استاد به دوش بکشد. او با تکیه بر مسئولیت پذیری است که راه و روش شخصی یادگیری زبان را برای خودش تعریف می کند.

2. ساماندهی مطالب: زبان آموز موفق همواره در پی ساماندهی مطالب جدیدی است که می آموزد و در همین روند است که آموخته ی جدید با آموخته های قبلی پیوند می خورد.

3. تلاش خلاق و آزمایشگر: باید همواره در پی آزمودن نکات جدید دستوری و صرفی باشیم. این آزمایش های زبانی به خلاقیت نیاز دارند. زبان آموز موفق خلاق است و قواعد صرفی و نحوی زبان دوم را در ساخت های متنوع آزمایش می کند تا به درک صحیحی از کارکرد آنها برسد.

4. خلق فرصت مکالمه: زبان آموز موفق تشنه استفاده و بکارگیری از زبان دوم است و از بکارگیری آن لذت می برد و این لذت را با دیگران در فضای کلاس یا حتی خارج از آن به اشتراک می گذارد. او می داند که همیشه فرصت مکالمه به زبان مادری را دارد و باید فرصت کلاس و با همکلاسی ها بودن را برای امتحان کردن آموخته هایش غنیمت بشمارد.

5. پذیرش تردید: تردید بخش جدایی ناپذیر زبان آموزی است. فرد موفق به عنوان جنبه هیجان انگیز زبان آموزی به این خصیصه می نگرد. می پذیرد که باید گذرگاه زبان آموزی را با همراهی تردید طی کند و از عدم فهم تمامی اجزا و کلمات جمله دلسرد یا دستپاچه نشود، بلکه با وجود تردید همچنان بر صحبت کردن و گوش دادن ادامه دهد.

6. هر اشتباه گامی به جلو: او به جای آنکه اشتباهاتش را ناشی از مشکلات بیرونی و بخت و اقبال بداند، آنها را به میزان تلاش خود نسبت می دهد یعنی به جای جستجوی توجیه بیرونی به عوامل درونی می نگرد. اینگونه به جای آنکه هر اشتباه موجب تضعیف توانایی هایش شود از هر اشتباه به نفع خود و زبان خود بهره می گیرد.

7. نقش زبان مادری: اکثر زبان آموزان موفق، در بکارگیری زبان مادری خود نیز موفق تر از دیگران عمل می کنند و به زبان مادری تسلط بیشتری دارند. یکی از راه های تقویت زبان دوم، به شکلی باورنکردنی با تقویت توانایی های تولیدی به ویژه نوشتاری زبان اول در ارتباط است. این تاثیر را می توان در چارچوب نوعی انتقال سازنده تعریف کرد.

8.  تصمیم گیری شمی یا اندیشمندانه: زبان آموز موفق در صحبت کردن و شنیدن از سبک شمی استفاده می کند. او برای رسیدن به جواب، حدس هایی را بر اساس تجارب زبانی اش می زند و نزدیکترین حدس را بطور آنی بکارمی برد. در عوض برای نوشتن و خواندن بیشتر از استدلال و توجه به مراحل دستوری و اندیشه استفاده می کند. در اصل برای موفقیت به ویژه در امتحانات استاندارد بایستی زبان آموز به مرحله ای از تعادل میان تصمیم گیری آنی و اندیشمندانه رسیده باشد.

9. عبارت آموزی: حفظ کردن و تمرین و تکرار عبارت های کاربردی زبان دوم یکی از بهترین روش ها برای کمرنگ کردن نقطه ضعف های توانش زبانی است. زبان آموزی که عبارت های زیادی را حفظ کرده است قادر خواهد بود بنابر موقعیت اجتماعی مورد نیاز، با بیان همان عبارت، در حد افراد بومی صحبت کند و عملا زبان خود را در سطحی بالاتر از توانایی واقعی اش بروز دهد. با درونی شدن همین عبارت ها است که زبان آموز قادر خواهد شد تا با تغییر اجزا، جملات و عبارت های بومی مانند جدیدی را بسازد.

10. توجه به سبک: زبان آموز موفق در پی یادگیری زبان به نحوی است که بتواند آن را در سبک های رسمی،غیر رسمی، دوستانه و ... به درستی به کار گیرد.

11. روزی یکساعت به جای هفته ای هفت ساعت: همانطور که همه ی ما برای فراگیری زبان مادری همواره در تماس با این زبان بوده ایم و هر روز نکته ی جدیدی یادگرفته و می گیریم؛ برای یادیگری زبان دوم نیز باید بازه های زمانی کوتاه مدتی را به تمرین و تکرار آموخته های زبان دوم اختصاص دهیم تا ذهن همیشه گرم و آماده باشد. در یک  کلام باید گفت اگر می خواهی هفته ای هفت ساعت تمرین کنی، روزی یکساعت را انتخاب کن تا هفت ساعت در یک روز را.

12. انشا را جدی بگیریم: نوشتن انشا یکی از بهترین راهکارها برای یادگیری اندیشمندانه زبان است. از سوی دیگر بخش زیادی از توانایی زبان آموز را نیز نشان می دهد. درباره یک موضوع انشا بنویسید، سعی کنید موضوع کاربردی باشد. انشا را با کمک استاد تصحیح کنید. سپس جملات و عبارات نوشته شده را حفظ کنید و موضوع را بطور شفاهی برای دیگران توضیح دهید.

هر کدام از دوازده مورد ذکر شده را می توان بخشی از دیگری محسوب کرد، به هر حال تمامی نکات بالا با هم در تعامل و ارتباطند. شاید نکات مفید دیگری نیز به نظر شما برسد که گویای ورود شما به گام اول یا همان مسئولیت پذیری است.

با نگاهی بر کتاب اصول یادگیری و آموزش زبان                                       

 اچ. داگلاس براون، ترجمه دکتر منصور فهیم