سرطان ريه چه نشانه هايي دارد ؟

همان طور که پيش تر نيز اشاره شد ، متأسفانه سرطان ريه در مراحل ابتدايي هيچ نشانه اي از خود بروز نمي دهد و اغلب بيماران زماني به پزشک مراجعه مي کنند که سرطان در مراحل پيشرفته قرار دارد . با اين حال آگاهي از نشانه هاي شايع اين بيماري سبب مي شود که اين سرطان مهلک در ابتدايي ترين و درمان پذيرترين مرحله ي ممکن تشخيص داده شود .

شايع ترين نشانه سرطان ريه سرفه است که در صورت تهاجم تومور به لايه ي پوشاننده ي مجاري تنفسي به وجود مي آيد ؛ با اين حال ،‌علايم زير هم مي توانند نشانه ي وجود يک توده در ريه باشند و در صورت بروز هر کدام بايد حتماً به پزشک مراجعه کنيد :

• افزايش تعداد يا شدت سرفه در فرد سيگاري

• سرفه به همراه خلط خوني ، حتي اگر ميزان خون اندک باشد

• درد مبهم يا مشخص درقفسه سينه

• تنگي نفس در اثر فعاليت

• خشونت يا تغيير صدا که بيشتر از ۲ هفته طول کشيده باشد

• عفونت هاي مکرر ريه و مجاري تنفسي

• بروز خس خس سينه به صورت حاد

سرطان ريه ممکن است با يک سري علايم غير اختصاصي مانند ضعف ، خستگي ، کاهش وزن و کاهش اشتها و علايم تهاجم به قسمت هاي ديگر بدن مانند درد استخوان و سردرد نيز همراه باشد . کشف سريع و درمان زود هنگام اين بيماري در بقا و بهبود کيفيت زندگي بيمار نقش بسيار مفيدي دارد .

چرا سرطان ريه ايجاد مي شود ؟

علت ايجاد سرطان در همه جاي بدن يکسان است . در سيستم کنترل تقسيم سلول هاي قسمتي از بدن اختلال ايجاد مي شود . اين اختلال ممکن است به صورت خود به خودي يا در اثر عوامل ناشناخته و يا در بيشتر موارد به علت تماس سلول با يک سري عوامل مخرب و زيان بار که به عوامل سرطان زا مشهور هستند ، ايجاد شود . مهم ترين عامل سرطان زايي که سبب تغييرات سرطاني سلولهاي ريه مي شود ترکيبات زيان بار مختلف موجود در دود سيگار هستند . مصرف سيگار هنوز هم مهم ترين عامل خطر ابتلا به سرطان ريه محسوب مي شود . خطر ابتلا به سرطان ريه با افزايش مقدار و مدت تماس با دود تنباکو افزايش مي يابد و هر چه سن شروع مصرف سيگار پايين تر باشد ، خطر ابتلا بيشتر است . دانشمندان از حاصل ضرب تعداد پاکت سيگار در روز ضرب در تعداد سالهايي که فرد سيگار کشيده است ، استفاده مي کنند . به عنوان مثال کسي که به مدت ۲۰ سال روزي ۱ پاکت سيگار کشيده است از نظر خطر ابتلا به سرطان ريه با کسي که به مدت ۱۰ سال روزي ۲ پاکت کشيده است ، برابر است . به صورت کلي برآورد مي شود که افراد سيگاري ۱۳ برابر افراد غيرسيگاري در معرض ابتلا به سرطان ريه قرار دارند . اين مقدار براي فردي که به مدت ۲۰ سال روزي ۲ پاکت سيگار مصرف کرده است ، به ۷۰ برابر مي رسد .

مطالعات متعدد هم چنين نشان داده اند که خانم هاي سيگاري بيشتر از آقاياني که همان مقدار سيگار مي کشند به سرطان ريه مبتلا مي شوند . اين افزايش ممکن است به دليل حساسيت بيشتر خانمها به مواد سرطان زاي موجود در دود سيگار باشد .

دومين علت شايع ابتلا به سرطان ريه گاز رادون است . رادون گاز بي رنگ و بي بويي است که از تجزيه ي طبيعي اورانيوم در آب ، خاک و مصالح ساختماني قديمي در زيرزمين ساختمانهاي قديمي توليد مي شود . تنفس گاز رادون با افزايش خطر ابتلا به سرطان ريه مربوط شناخته شده است .

آلودگي هواي شهرهاي صنعتي از ديگر عوامل مؤثر در بروز اين سرطان مهلک است . مطالعات انجام شده در ايران نشان داده است که ميزان بروز سرطان هاي ريه غيروابسته به سيگار در ايران بيشتر از امار ساير کشورهاست . محققين علت احتمالي اين تفاوت را آلودگي هواي شهرهاي بزرگ ايران و وجود مقدار بيشتر مواد سرطان زاي ناشي از مصرف سوخت هاي غير استاندارد مي دانند . تماس هاي شغلي با ترکيباتي مانند آزبست ، کلريد وينيل ، نيکل ، کروم و هيدروکربن هاي آروماتيک نيز از ديگر عوامل خطر ساز ابتلا به سرطان ريه به شمار مي روند .

چگونه مي توان اين سرطان مهلک را تشخيص داد ؟

تا کنون هيچ روش استانداردي براي بيماريابي و تشخيص سرطان ريه در مراحل اوليه معرفي نشده است . برخي از دانشمندان انجام يک تکنيک جديد تصويربرداري به نام « سي تي اسکن اسپايرال » را در سنين بالاي ۵۰ سال و يا در افراد پر خطر پيشنهاد کرده اند ؛ ولي ، هنوز اتفاق نظري در اين باره وجود ندارد . شايد انجام يک عکس ساده ي قفسه سينه در سنين بالاي ۵۰ سال و يا در افراد سيگاري و از همه مهم تر ، توجه به علايم هشدار دهنده ي سرطان ريه ، مؤثرترين روش فعلي شناسايي زودرس اين بيماري باشد .

سرطان ريه چگونه درمان مي شود ؟

سرطان ريه به دليل غني بودن سيستم خون رساني و لنفاوي ريه ها به راحتي مي تواند به اندام هاي مجاور يا دوردست ،‌ دست اندازي کند ( متاستاز ) . در اين موارد شانس بقاي بيمار بسيار پايين است . حتي در مواردي که هيچ متاستازي وجود ندارد ،  حدود نيمي از بيماران در فاصله ي ۵ سال از زمان تشخيص جان خود را از دست مي دهند ؛ با اين حال ، پزشک متخصص سرطان بعد از شناسايي نوع سرطان ريه و با در نظر گرفتن عوامل متعدد ديگر ، يکي از ۳ روش معمول شيمي درماني ، راديو تراپي و جراحي و يا ترکيبي از اين سه را براي درمان بيمار خود در پيش مي گيرد .

فراموش نکنيد که هيچ گاه براي ترک سيگار دير نيست .

 ترک سيگار در بيماراني که سال ها سيگاري بوده اند ، خطر ابتلا به سرطان ريه را به طرز چشمگيري کاهش ميدهد

و

هر چه مدت زمان ترک سيگار طولاني تر شود ، اين خطر بيشتر کاهش مي يابد ؛ به طوري که حدود بعد از ۲۰ سال ترک کامل سيگار ، خطر ابتلا به سرطان ريه تقريباً برابر با يک فرد غيرسيگاري مي شود .