گروه اول:
کودکان کاملا همکار، کودکانی هستند که روحیه همکاری دارند آرام بوده و حداقل اضطراب را دارا هستند و می توانند به راحتی درمان شوند وقتی که راهنمایی هایی برای چگونگی رفتار  توسط دندانپزشک تعیین می شود در چارچوب تعیین شده رفتار می کنند.

 

نیز گروهی هستند که فاقد قابلیت همکاری هستند مثل کودکان خیلی کوچک که ارتباط با آنان از طریق گفتگو امکان پذیر نیست و در واقع به دلیل سنشان توانایی همکاری ندارند.

 

گروه سوم:
که در این رده قرار می گیرند کودکانی هستند که ضعف های خاصی دارند یا عقب افتاده می باشند که تکنیک های خاص کنترل رفتار و حتی دندانپزشکی بیمارستانی برایشان تجویز می شود. گروه سوم گروهی هستند که توانایی برقراری ارتباط را دارند ولی به دلایلی همکاری نمی کنند. این گروه نیاز به روش های کنترل رفتاری دارد. این گروه محدوده وسیعی دارند که شامل گروه های زیر می باشند:

1-  رفتار کنترل شده:
در این حالت با بیماران کوچکی روبرو هستیم که در حدود 3 تا 6 سالگی هستند و اغلب ملاقات های اول آن ها در مطلب دندانپزکی می باشد. واکنش آن ها نوعی کج خلقی محسوب می شود و ممکن است در جلوی میز منشی یا اتاق انتظار و حتی قبل از ورود به مطب اتفاق افتاده باشد. این رفتار با علامات گریه کردن، لگد زدن، بلند فریاد کشیدن و کوبیدن است- به اطراف شناخته می شود که ناشی از اضطراب حاد یا ترس می باشد. با این بیماران حتما باید راه ارتبطی برقرار کرد. کودک باید به فوریت از اتاق انتظار و دید بقیه بیماران دور شده تا این اضطراب به بقیه کودکان نفوذ نکند. کودک ناآرام و لجباز توسط والدین باید آرام گردد سپس با به وجود آوردن ارتباط صحیح با کودک مقدمات معالجه را فراهم می کنیم.

2- رفتار بی اعتنا و حسورانه:

این رفتار ممکن است ازکلیه گروه های سنی دیده شود ولی به طور مشخص در کودکان سنین دبستان بیشتر دیده می شود. این رفتار نیز تا حد زیادی قابل کنترل می باشد. کودکانی که به این گونه هستند مرتبا جملات نمی خواهم و دوست ندارم را به زبان می آورند. این کودکان لجوج وگاهی لوس هستند یک برخورد محکم و قاطع همراه با دستورات روشن، نحوه رفتار آنان را تغییر می دهد. این کودکان معمولا در صندلی دندانپزشکی نه تنها دهان خود را باز نمی کنند بلکه از صحبت کردن و همکاری نیز امتناع می ورزند غالبا چون با زور به مطب آورده شده اند آزادی و احترام خود را مخدوش می بینند با این گونه بچه ها با توسل به زور کارمان را شروع نمی کنیم. چنانچه کودک از معالجات دندانپزشکی ابراز نارضایتی کرد ما هم با او هم عقیده می شویم که هر چند این اعمال خوشایند نیست ولی برای وی لازم و ضروری می باشد و در ضمن این که با آن ها صادق هستیم بحث را به بهداشت دهان و مسواک و غیره می کشانیم تا به تدریج ارتباط کافی با طفل برقرار گردد.

3- کودک کم رو:
کم رویی فرم کم رنگ ترری از منغفی بودن تلقی می گردد و چنانچه با آن ها درست رفتار نشود واکنش آن ها بدتر شده و به رفتار غیر قابل کنترل تبدیل می گردد. این کودکان معمولا در بدو ورود پشت سر والدین مخفی شده و از آن ها جدا نمی شوند و هنگامیکه به طرف آن ها می رویم بعضی از حرکت افتاده و بعضی دیگر مردد شده و یا می گریند و گاهی با دست چشمان شان را گرفته تا ترس خود را مخفی کنند. گریه آن ها به نالیدن بیشتر شباهت دارد. این دسته کودکان افرادی هستند که به شدت تحت حمایت والدین می باشند توجه و احترام بیش از اندازه   به کودک نیز باعث کمرویی طفل می گردد. به این دسته اعتماد به نفس می دهیم و راهنماییشان می کنیم این کودکان بعد از چند جلسه تبدیل به کودکان همکار و مثبتی می شوند.

4- گروه همکار تحت فشار:
در مرز بین همکاری مثبت و منفی هستند. این گروه معالجه را قبول می کنند  ولی باطنا از این اعمال راضی و خشنود نیستند. در هنگام صحبت صدایشان می لرزد. و گاهی این لرزش به بدن وی هم سرایت می کند و گاهی این هیجان مانع از همکاری کودک می شود چنانچه محیط شاد و بدون استرسی را برای این کودکان فراهم می کنیم جزء بیماران همکار خواهند شد.

5- گروه گریان:
گریه صرفا عکس العمل خاص این گروه می باشد صدای فریاد کودک زیاد بلند نیست و قابل کنترل می باشد ولی صداهای هیجان زده کودک پایدار هستند و با وجود بی حسی موضعی از درد شکایت دارند. درمان این گروه به صبر و بردباری فراوان نیاز دارد گاهی والدین با دیدن گریه و زاری کودک شروع به دخالت در کار دندانپزشک می نمایند و مرتب می گویند حتما بی حسی نشده که ابراز درد می کند باید به این والدین گفت که دندانپزشک تا علایم بی حسی را در کودک مشاهده ننماید شروع به کار نخواهد کرد و به آن ها اطمینان بدهیم که گریه کودک ناشی از درد نیست و تنها برای جلوگیری از کار دندانپزشک کودک از این حربه استفاده می نماید.