محققان روانشناسی قضایی دانشگاه های مختلف طی سالها به ارائه تکنولوژی پرداخته اند که می توان از آنها در تشخیص نسبتا دقیق دروغگویی از راستگویی به خوبی استفاده کرد. شاید برای همه انسانها تشخیص دروغ از راست دشوار باشد، اما کارآگاهان و وکلا از معدود افرادی هستند که می دانند دروغگوها همواره نشانه هایی دارند که می توان بر اساس آن دروغ ها را آشکار کرد. در واقع شناسایی فردی که در حال دروغ گفتن است تکنیکها و شیوه های جالب توجهی دارد که تکنولوژی های جدید نیز در افزایش دقت این تکنیکها تاثیر قابل توجهی داشته اند.

ترکهایی بر روی احساسات چهره
به گفته محققان لابراتوار روانشناسی قضایی دانشگاه دالهوزی، حتی اگر فرد دروغگو بهترین شیوه ها را برای عادی نشان دادن چهره اش در حین گفتن دروغ به کار ببندد، ترکهایی احساسی و یا رگه های بسیار ریز احساسی بر روی چهره او به وجود می آیند که می توانند حالت ذهنی واقعی فرد را آشکار کنند. با وجود اینکه بروز ترکها و شکافهای ظریف در حالت صورت فرد می تواند نشانه هایی قابل توجه را برای تشخیص درغگویی او ارائه کند، دانشمندان همچنان دریافته اند حرکات ظریف ماهیچه های صورت از قبیل ماهیچه بالایی و گوشه های لب و ماهیچه های پلک نیز می توانند به وضوح دروغگویی فرد را آشکار کنند.
"مارک فرانک" روانشناس اجتماعی از فناوری رایانه ای برای تحلیل حالات چهره افراد استفاده کرده و دریافته است حالتهای بسیار کوچک و ریزی در صورت داوطلبان از قبیل تیکهای کوچک، لبخند، اخم کردن و یا چین انداختن صورت می توانند نشانه هایی بسیار دقیق در نمایش دادن احساسات فرد باشند حتی اگر فرد مورد بازجویی به شدت در پنهان کردن احساسات خود تلاش کند.
از سیستم رایانه ای فرانک نه تنها می توان در شناسایی تبهکاران چیره دست استفاده کرد بلکه حتی می توان آن را در دفع کردن حملات تروریستی نیز به کار برد. با این همه فرانک می گوید این سیستم تنها شواهدی کافی را در اختیار محققان قرار می دهد و چیزی را به اثبات نمی رساند.

چشمها دست دروغگو را رو می کنند
چشمها نیز از دیگر اعضای بدن هستند که شاید بتوانند دست دروغگوها را رو کنند و دانشمندان دانشگاه یوتا برای استفاده از این ویژگی تکنولوژی ویژه ای ارائه کرده اند: دوربین رایانه ای و یک نرم افزار که می توانند حرکات ظریف چشم انسان را ضبط کرده و واکنشهای شناختی آن را محاسبه کنند. در مقابل دستگاه دورغ سنجی نیز به ثبت واکنشهای احساسی فرد می پردازد.
این سیستم همچنین دیگر متغییرها از قبیل مدت زمان واکنش نشان دادن به سئوالها، مدت زمان خواندن و یا بازخوانی یک سئوال و تعداد خطاهای رخ داده در حین خواند سئوالها را به ثبت می رساند.

الگوی کلامی کلیدی برای تشخیص دروغ
بسیاری از افراد تا کنون بارها و بارها با افراد دروغگو مواجه شده و می دانند این افراد می توانند حقیقت را پنهان کنند، اما با این همه بهترین دروغ پردازان نیز از الگوهای گفتاری خاصی استفاده می کنند که می تواند راز آنها را افشا کند.
محققان دانشگاه کالیفرنیا لس آنجلس موفق به ارائه الگوی کلامی شده اند که معمولا با استفاده از آن می توان دروغ گفتن را در افراد مشخص کرد. به گفته آنها دروغگوها معمولا در سخنان خود جزئیات کمی ارائه کرده و تمایل شدیدی به تکرار سئوالات دارند و با دقت واکنش شنونده را تحت نظر می گیرند همچنین سخنان خود را در جملاتی کوتاه بیان می کنند.

شناسایی دروغ از فعالیتهای مغزی
درصورتی که منبع اصلی هر دروغی مغز انسان باشد، این امکان به وجود خواهد آمد تا مناطقی از مغز که با دروغگویی و فریب دادن در ارتباط است را به راحتی شناسایی کرد. از این رو دانشمندان در تلاشند از دستگاه fMRI به عنوان یک دروغ سنج استفاده کنند.
محققان دانشگاه هاروارد دریافته اند بخشهایی از مغز داوطلبان مورد مطالعه در هنگام دروغگویی فعالیتهای مختلفی از خود نشان می دهند. با این همه این تکنیک نمی تواند میان افرادی که قصد دروغگویی دارند یا افرادی که درباره دروغ گفتن تردید دارند تفاوتی قائل شود.
با وجود محدودیتهایی که در این تکنیک دروغ یابی وجود دارد، دست کم دو شرکت سیستمهای دروغ سنج مبتنی بر این تکنیک را سفارش داده اند. در مطالعه ای دیگر محققان نشان داده اند افرادی که به دروغگویی عادت کرده اند دارای نابهنجاری هایی در مغز هستند. به گفته محققان میزان ماده سفید در مغز افراد دروغگو بیشتر و میزان ماده خاکستری در مغز آنها کمتر است؛ به این دلیل که ماده سفید می تواند به دروغگویانی که به قدرت شناختی بیشتری نیاز دارند کمک کند تا اطلاعات را بهتر جعل کنند.

تصویربرداری حرارتی از دروغگوها
محققان می گویند الگوی حرارتی چهره افراد دروغگو پس از پنهان کردن واقعیت به وضوح تغییر می کند و چهره آنها داغ می شود. در بیش از 80 درصد از موارد مطالعه شده الگوی حرارتی چهره فرد در حین دروغ گفتن به شدت تغییر می کند. با استفاده از دوربینهای پر وضوح حرارتی، محققان می توانند این تغییرات حرارتی را شناسایی کرده و درستی یا غلط بودن گفته های فرد را تعیین کنند.

درغگو دروغ نویس است
با وجود اینکه تجزیه دست خط معمولا به عنوان یک شبه علم شناخته می شود، شاید بتواند در کمک رسانی به ردیابی دروغگوها کاربرد داشته باشد.
محققان با استفاده از ابزار رایانه ای برای ردیابی حرکات دست نویسنده موفق به یافتن نشانه هایی از قبیل مدت زمان روی کاغذ بودن خودکار نسبت به معلق بودن آن در هوا، طول، وسعت و ارتفاع حروف نوشته شده، و میزان فشاری که برای نوشتن بر روی خودکار وارد می شود، شده اند که می توانند دست فرد را در زمان نوشتن متنی غیر واقعی رو کند. این تکنولوژی باید به صورت همزمان با دروغ سنجهای کلامی به کار گرفته شوند.