شیر جانوری نیرومند با سری بزرگ، پاهای بزرگ و قوی و دمی بلند از جنس پلنگ‌شکلان (Panthera) است. اندازهٔ بدن او ۱۴۰ تا ۲۰۰ سانتیمتر و اندازهٔ دم او ۶۷ تا ۱۰۰ سانتیمتر است. نوع نر بزرگ‌تر از ماده‌است و نرها بر روی گردن و شانهٔ خود دارای یال نیز می‌باشند. رنگ بدن شیرها بین قهوه‌ای مایل به زرد و قهوه‌ای مایل به سرخ متغیّر است. رنگ یال شیرهای نر نیز از زرد روشن تا سیاه متغیّر است. همچون دیگر گربه‌سانان بزرگ شیرها نیز می‌توانند به سرعت‌های بالا دست یابند و آن را برای مدّت کوتاهی حفظ کنند. در گذشته در آفریقا، خاورمیانه و جنوب آسیا به فراوانی یافت می‌شدند ولی اکنون فقط در جنوب صحرای بزرگ در آفریقا و در منطقهٔ حفاظت‌شده‌ای در شمال غربی هند زندگی می‌کنند. شیر برخلاف مشهور بودن به سلطان جنگل در بیشه‌ها زندگی می‌کند. این جانور ۲۰ ساعت در روز به استراحت می‌پردازند. شیرها معمولاً در طول روز به شکار می‌پردازند ولی در مناطقی که آنها را شکار می‌کنند تنها در شب فعّال هستند. آنها گروهی زندگی می‌کنند و هر گروه متشکّل از سه شیر نر، پانزده ماده و توله‌هایشان در یک قلمرو مشخّص است. گروه‌های دیگری نیز هستند که تنها از شیرهای نر مجّرد تشکیل شده‌اند. شیرها جانورانی مانند گورخر و غزال را برای تغذیه شکار می‌کنند. آنها جانوران بزرگ‌تر مانند بوفالوها و زرّافه‌ها را نیز به صورت دست جمعی و به کمک یکدیگر شکار می‌کنند. حتّی پرندگان و گاهی کروکدیلها نیز به دست آنها گرفتار می‌شوند. شکارکردن بیشتر به عهدهٔ شیرهای ماده‌است.

دشمن طبیعی 

شیرها از قلمرو خود در برابر بیگانگانی مانند شیرهای نر غریبه وهمچنین دشمن همیشگی خود یعنی کفتارها دفاع می‌کنند.شیرها بطور غریزی دشمنی پایان ناپذیری با کفتارها بر سر تصاحب قلمرو دارند. بطوری که حتی بصورت گلّه ای به نبرد با یکدیگر می پردازند که باعث تلفات زیاد از هر دو گروه بویژه کفتارها می شود. یکی از خونبارترین این نبردها که در صحرای اتیوپی در جنوب آدیس آبابا رخ داد و دو هفته به درازا کشید منجر به کشته شدن ۳۵ کفتار و ۶ شیر شد و با برتری شیرها همراه بود.

شیر آسیایی

تولید مثل 

شیرها زمان و دورهٔ جفت‌گیری مشخّصی ندارند. آنها پس از ۱۰۲ تا ۱۱۳ روز بارداری ۱ تا ۶ توله به دنیا می‌آورند. امّا اکثراً شمار توله‌های به دنیا آمده ۲ یا ۳ است. توله‌ها نزدیک به شش ماه از شیر مادر تغذیه می‌کنند ولی از سه‌ماهگی آغاز به خوردن گوشت می‌کنند. وقتی که گروه برای شکار می‌رود یک یا دو شیر بالغ می‌مانند و از توله‌ها نگهداری می‌کنند ولی زمانی که جانوری شکار می‌شود یک شیر ماده می‌آید و آنها را به مکان شکار می‌برد. توله‌ها پس از چهارماهگی می‌توانند هنگام شکار با مادر خود باشند. آنها از سنّ هجده‌ماهگی قادر به زادآوری می‌شوند؛ نرهای جوان از گروه بیرون رانده می‌شوند ولی ماده‌ها در گروه می‌مانند.چرا تعداد شیر ها کم است؟علت چیست؟با این که شیرها حیواناتی درنده و وحشی هستند و توسط دیگر حیوانات شکار نمی شوند، پس چرا تعدادشان کم است.تحقیقات آماری انجام شده نشان میدهد که بیشترین تعداد شیرهای جهان در کشور تانزانیا واقع در آفریقا میباشند. علت کم بودن تعداد شیر ها را میتوان از طریق نظریه ی محققی جوان به نام فردین احمدخانی پی برد.وی میگوید:به نظر من و با توجه به تحقیقات و کالبد شکافی های انجام شده روی شیرها بخصوص شیر های ماده نشان میدهد که در آلت تناسلی شیر ماده(مهبل شیرماده)اندام های خار مانندی وجود دارد که درهنگام انجام رابطه جنسی موجب خونریزی و زخم شدن آلت تناسلی شیر نر میشود.حال میتوان پی برد که علت تعداد کم شیرهااین ویژگی است، یعنی اینکه با وجود دردناک بودن تولید مثل، دیگر شیرهای نر جوان تمایل زیادی به انجام این کار ندارند و عده ای کم برای ادامه نسل و ویژگی های غریزی این کار را انجام می دهند.

منبع 

BBC News http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/323422.stm