به عقيده ي بيشتر افراد ، قد
بلند مشخصه ي بسيار خوبي است و پسران ما عموماً آرزو دارند بلندتر و درشت
اندام تر باشند. اما بلند قد شدن به عوامل متعددي بستگي دارد.
به
عقيده ي بيشتر افراد ، قد بلند مشخصه ي بسيار خوبي است و پسران ما عموماً
آرزو دارند بلندتر و درشت اندام تر باشند. اما بلند قد شدن به عوامل
متعددي بستگي دارد. سايز بدن افراد نتيجه اي از تداخل عوامل داخلي و محيطي
در طول دوران رشد است. عوامل داخلي تعيين کننده قد ، فاکتورهاي ژنتيکي است
که فرد از والدينش دريافت مي کند و قابل تغيير نيست ، عوامل محيطي تاثير
گذار نيز عبارتند از : تغذيه ، آب و هوا ، اقليم و بيماريها و .... مثلاً
شواهد موجود نشان مي دهد نزديکي يا دوري به خط استوا در اندازه بدن افراد
موثر است .
اگر
چه نمي توان عوامل محيطي و ژنتيکي را به راحتي جدا کرد ولي با بررسي ملل
مختلف ، نژادها و سرزمينهاي گوناگون اين نتيجه به دست مي آيد که عوامل
محيطي بسيار مهم اند . ضمنا افراد نيز مي توانند رژيم غذايي مناسبي را
انتخاب کنند تارشدي آرام و طولاني تر داشته باشند.
طي
تحقيقاتي مشخص شده که انسان کنوني از انسان اوليه بسيار بلند قامت تر است
؛ اين نتيجه که با مقايسه ستون مهره ها در سنگواره هاي به دست آمده حاصل
شده است . از لحاظ فيزيولوژيک ، يک مادر بلند قد ، نوزادي با وزن گيري
بهتر خواهد داشت زيرا فضاي لگن مادر بيشتر است و جنين رشد بهتري در رحم
دارد .
بلند قد بودن مردان يکي از معيارهاي خانم ها براي انتخاب همسر است ، مرد بلند قد ، قوي تر به نظر مي رسد.
در ميان مواد مغذي مورد نياز براي رشد قدي ، مصرف به اندازه پروتئين ها و املاح از اهميت ويژه اي برخوردار است .
بيشتر
رشد قدي با افزايش طول استخوانهاي دراز بدن صورت مي گيرد بدين ترتيب که در
سنين کودکي در انتهاي استخوانهاي دراز بدن مثل استخوان ران و ساق پا ،
منطقه اي بنام اپي فيز موجود است که هنوز استخواني نشده و از جنس غضروف
است. اين بخش مولد با تکثير سلولي موجب افزايش قد استخوانها مي شود و در
انتهاي سنين بلوغ ، اين بخش استخواني شده و در اين مرحله رشد قدي فرد
متوقف مي شود ، لذا قد فرد بلندتر نخواهد شد.
در
بدن ، هورموني به نام هورمون رشد موجود است که در سنين کودکي و نوجواني
تکثير سلولي ، در اين مناطق غضروفي را تحريک و موجب افزايش استخوان سازي
مي شود. استخوان سازي تا پايان سنين بلوغ ، ادامه دارد يعني تا اوايل 20
سالگي هنوز امکان افزايش قد وجود دارد.
يکي
از عوامل تاثيرگذار بر رشد قدي تغذيه است . ژاپني ها توانسته اند با تغذيه
سالم ، متوسط قد جوانانشان را افزايش دهند. در ميان مواد مغذي مصرف به
اندازه ي پروتئين ها و املاح بسيار اهميت دارد. يک نوجوان بايد پروتئين
مورد نيازش را هر روز و به خصوص چند مرحله در طول روز دريافت کند. بهتر
است پروتئين مصرفي از منابع پروتئين حيواني باشد مثل گوشت گوسفند و گاو ،
مرغ و ماهي ، تخم مرغ و شير. در ميان املاحي که براي رشد قدي لازم اند
کلسيم ، فسفر ، منيزيم ، روي و فلوئور از اهميت ويژه برخوردار هستند.
منابع کلسيم: لبنيات مثل شير ، ماست ، پنير خامه و بستني است . فسفر و
منيزيم در گوشت و ديگر منابع پروتئين و حبوبات فراوان است. فلوئور نيز در
آب موجود است و آب مصرفي بايستي محتوي ppm 1 فلوئور باشد.
تحقيقات اخير
، اذعان مي دارد که مصرف " روي " به مقدار کافي موجب رشد قدي مناسب خواهد
شد ، در خاورميانه و خصوصاً ايران مصرف کم روي موجب کوتاه قدي و قدرت جنسي
پايين مردان جوان مي شود. به علاوه با کمبود روي سطح توانايي هاي مغزي و
ايمني بدن پائين آمده و ابتلا به بيماريهاي مسري زياد تر رخ مي دهد.
توصيه
متخصصان تغذيه براي نوجوانان ، مصرف روزانه 150 گرم گوشت ، نصف تا 1 ليوان
حبوبات پخته ، 2 تا 3 ليوان شير و لبنيات ديگر به همراه سبزيجات فراوان
است.
نوجواناني که در سنين رشد هستند و افزايش قد خوبي ندارند مي
توانند با مصرف مکمل ويتامينها و املاح ، طبق دستور و مصرف هفتگي آهن ،
رشد قدي شان را بهبود بخشند. پس توصيه مي شد کساني که مي خواهند قد بلند
تري داشته باشند هفته اي يکبار جگر و دو بار غذاي دريايي ميل کنند و هر
روز چند عدد ، بادام ، بادام زميني و گردو بخورند .
غذاهاي دريايي مثل ماهي ، ميگو ، جگر و دانه هاي روغني حاوي املاح زيادي هستند و فوائد بسياري براي نوجوانان دارند.
پس
توصيه مي شود کساني که مي خواهند قد بلندتري داشته باشند هفته اي 1 مرتبه
جگر و 2 مرتبه غذاي دريايي ميل کنند و هر روز چند عدد بادام و بادام زميني
و گردو بخورند .
يک نکته بسيارمهم در افزايش قد ، انجام فعاليت هاي
ورزشي است . هر چه تحرک ما بيشتر باشد گردش املاح استخواني بيشتر خواهد
بود و اين مساله به رشد قدي کمک خواهد کرد. ورزشهايي مثل بسکتبال ،
واليبال ، شنا ، بدمينتون و تنيس براي کمک به افزايش قد بسيار مفيد اند.
در
دهه ي اخير با انجام عملي بر روي افراد کوتاه قد ، به طور مصنوعي طول
استخوانهاي درازشان را افزايش مي دهند ، بدين ترتيب که استخوانهاي پا را
شکسته و محل شکستگي را به پوششي از جنس استيل متصل مي کنند .
در نهايت بهتر است با تامين رژيم غذايي مناسب و با تشويق آنها به فعاليت بيشتر زمينه رشد قدي نوجوانان را فراهم سازيم.