حال كه به حول و قوه الهي دوران كودكي را سپري كردي و به جواني نزديك ميشوي لازم است بداني كه بعلت تغييرات هورموني، در ساختمان، اندازه و شكل اعضاي مختلف بدن تو تغييراتي ايجاد ميشود كه نشان مي‌دهد در آينده‌نزديك يك زن كامل مي ‌شوي اين دوره از زندگي تو را (دوران بلوغ) مي‌گويند.

ميدوني چه تغييراتي مي‌كني؟

   در سن 10 سالگي و در بعضي دخترها تا 14 سالگي اين تغييرات بوجود مي‌آيد.

1-   قدت بلند ميشه

2-   سينه‌ها رشد مي‌كنه و بزرگ مي‌شه

3-   لگن بزرگ مي‌شه و چربي دور باسن جمع ميشه

4-   در بعضي نقاط بدن موي بيشتري رشد مي‌كنه مثلاً زير بغل.

5-  ترشحاتي خواهي داشت كه بايد بيرنگ، بي بو و شفاف باشه نشون ميده تخمدان‌ها فعال شدند و بسن بلوغ رسيدي.

6-  دچار خونريزي از ناحيه‌ي رحم مي‌شي (عادت ماهيانه) يا (قاعدگي) مي‌گويند. كه ممكنه 3 تا 10 روز طول كشد و تو هر ماه يكبار اين خونريزي را خواهي داشت.

7-  همزمان با قاعدگي ممكنه در ناحيه‌ي كمر و پائين شكم درد داشته باشي كه تا ران تير بكشه بعلاوه ممكن است سردرد و استفراغ هم داشته باشي.

8-  روي صورت يا بدنت ممكنه جوش در بياورد كه به اون جوش غرور جواني مي‌گن كه اينهم طبيعيه.

 در اين دوران تكليف تو چيست؟ 

   اولاً تو نبايدنگران باشي و بايد وضعيت خودت را به مادر، خواهر بزرگتر يا مادربزرگ بگي تا راهنمائيت كنند.

   اگر قاعده شدي بايد از نوار بهداشتي استفاده كني و وقتي كثيف شد در زمان رفتن به دستشوئي آن را عوض كني و در كاغذ بپيچي و در سطل زباله بيندازي و از نوار نو استفاده كني.

يا مي‌تواني از دستمال تميز استفاده كني بعد آن‌را با صابون يا پودر لباسشوئي بشوئي و جلو آفتاب خشك كني. اگر لكه دستمال پاك نشد مدت كوتاهي آن را در مايع سفيدكننده مثل وايتكس رقيق قرار بده بعداً آنرا بدقت آبكشي كرده جلوي آفتاب خشك كن و مجدداً آن را استفاده كن.

                                            مهم             مهم

   ميداني در زمان قاعدگي انجام چند چيز حرام است. اول عبادت‌هايي كه مانند روزه بايد با وضو و غسل و يا تيمم بجا آورده شود.

   دوم رساندن جايي از بدن به خط قرآن يا به اسم خدا و پيغمبران و امامان عليهم‌السلام

   سوم رفتن در مسجد‌الحرام و مسجد‌النبي اگرچه از يك در داخل و از در ديگر خارج شوي.

   چهارم توقف در مساجد ديگر ولي اگر از يك در داخل و از در ديگر خارج شوي مانعي ندارد.

    احتياط واجب اينست كه در حرم امامان هم توقف نكني.

   (احتياط واجب حكمي كه مطابق احتياط مي‌باشد و مجتهد همراه آن فتوا نداده است.)

   پنجم خواندن سوره‌هايي از قرآن كه سجده‌ي واجب دارد. ولي بعد از اتمام خونريزي بايد (غسل حيض) بكني و نمازت را تمام بخواني.

   (حيض خوني‌است كه غالباً در هر ماه چند روزي از رحم خارج مي‌شود. و زن را در موقع ديدن خون حيض حائض مي‌گويند.)

تغذيه‌ي دوران بلوغ

   تو در آينده انشاءالله مادر مي‌شي و براي حاملگي، زايمان و شيردهي احتياج به اندوخته‌غذائي داري پس بايد:

الف: غذاهاي مقوي و آهن‌داربخوري مثل گوشت (گاو، گوسفند، مرغ، ماهي، پرندگان)جگر يا حبوبات مثل نخود، لوبيا، عدس يا سبزيجات مثل گشنيز، جعفري

ب: تو احتياج به ويتامين «ث» داري كه آهن غذا خوب جذب بشه، پس از سبزيجات و ميوه‌جات تازه باندازه كافي بخور.

ج: چون خونريزي داري با تجويز پزشك با خوردن «قرص‌آهن» آهن از دست رفته را جبران كن تا دچار كم خوني فقر آهن نشوي.

د: براي جوشهاي صورت و بدنت هيچ‌كاري لازم نيست بكني فقط سعي كن غذاي چرب و شيرين و خامه كمتر مصرف كني و آن را فشار ندهي و مرتب بشوئي.

بعلاوه در دوران بلوغ يعني 9 تا 14 سالگي بايد از شير و لبنيات مثل پنيرـ خامه ـ ماست و كشك براي رشد استخوانها و دندانهايت استفاده كن.

براي اينكه افسرده نشي و جنب و جوش داشته باشي از انواع غذاهاي قندي و نشاسته‌اي مثل:

عسل ـ نان ـ برنج ـ ماكاروني ـ سيب‌زميني ـ خرما و ميوه جات استفاده كن.

توصيه‌ها:

1-  حمام كردن در زمان قاعدگي هيچگونه اشكالي ندارد و براي تسكين اعصاب مفيد هم هست. بايستي در نظر بگيري :

•  مدت استحمام كوتاه باشد.

• استحمام بصورت ايستاده انجام شود.

2-  دراين ايام چون خون از دست مي‌دهي ممكن است دچار ضعف بشوي بهمين دليل بهتره خواب و استراحت كافي داشته باشي

3-  با انجام فعاليتهاي زياد جسمي و ورزش‌هاي سنگين خودتو خسته نكني البته ورزشهاي سبك اشكالي ندارد و مفيد خواهد بود.

     4- در ايام قاعدگي همانند موقع ديگر بعد از هر بار دستشوئي رفتن بدقت خودت را شستشو كن تا باقيمانده ادرار و مدفوع و خون بخوبي پاك شود و محيط مناسبي براي رشد ميكروب ايجاد نشود.

دانشگاه علوم پزشکي و خدمات  بهداشتي درماني استان فارس - مرکز بهداشت  استان

واحد بهداشت مدارس

تغذيه دانش‌آموزان

(ابتدائي و راهنمائي)

دانش‌آموز عزيز!!

توجه كنيد

   من دانش‌آموز سال چهارم دبستان هستم ميدونم كه همانطور كه ماشين براي كار كردن به سوخت احتياج داره بدن من هم به غذا احتياج داره و اگر به اندازه كافي به اون غذا نرسه از كار مي‌افته مي‌دونيد چطور ميشه؟!

   اگر غذاي سالم و مقوي نخورم!

-         بي‌حال مي‌شم

-         خسته مي‌شم

-         بيمار مي‌شم

-         بي‌حوصله مي‌شم

-         مطلب درسي را خوب نمي‌فهم و سركلاس چرت مي‌زنم

-         نمره پايين مي‌گيرم

   نهايتاً از درس عقب مي‌افتم.

   الان من و شما كه در دبستان يا راهنمائي درس ميخونيم در سن رشد هستيم.

-         اگر مي‌خواهي بزرگ بشي

-         اگر مي‌خواهي قدبلند بشي

-         اگر مي‌خواهي قوي بشي

-         اگر مي‌خواهي باهوش‌تر بشي

   ميدوني چي‌ بايد بخوري ؟؟؟ و بدن من و شما به چه غذاهايي احتياج داره؟

   بدن ما كه در سن رشد هستيم و تا چند سال ديگر به سن بلوغ مي‌رسيم احتياج داره كه موارد زير را بخوره:

1-  پروتئين:

   كه براي رشد سلولهاي بدن لازمه،‌من با خوردن گوشت (گاو، گوسفند،مرغ، ماهي،‌پرندگان)

   يا با خوردن تخم‌مرغ، ‌شير، پنير،‌ ماست و كشك يا خوردن نخود، لوبيا، عدس،‌ماش، سويا و گندم و برنج و همينطور با خوردن بادام، فندق،‌گردو،‌ پسته، بادام‌زميني مقدار پروتئين مورد نياز بدنم را تامين مي‌كنم.

2- مواد قندي و نشاسته‌اي:

   من براي جست و خيز و فعاليت روزانه‌ام به اين مواد احتياج دارم كه با خوردن:

  نان، برنج، سيب‌زميني، عسل، ميوه مثل خرما، كشمش، توت و انجير و همينطور قند و شكر به مقدار كافي احتياج بدنم را تامين مي‌كنم.

3- چربي:

  من ميدونم كه چربي براي فعاليت جسمي و فكري من لازمه و اگر نخورم دچار مشكل و ضعف مي‌شم من با خوردن كره، خامه يا پسته، بادام، گردو، تخم آفتاب گردان يا روغن گياهي مثل روغن ذرت يا روغن نباتي در غذا اين مواد را تامين مي‌كنم چون اگر اين مواد را نخورم بدن من براي فعاليت روزانه از ماهيچه‌هاي بدنم استفاده مي‌كند و روز بروز لاغرتر مي‌شوم و آن موقع ! !!!!آخ! چه قيافه‌اي

4-  ويتامين‌ها و املاح:

   من براي تعادل اعمال حياتي بدنم احتياج به ويتامينهاي مختلف دارم ولي لازم نيست قرص و شربت بخورم چون ميتونم با خوردن انواع و اقسام سبزيجات و ميوه‌جات مثل سبزي خوردن، كاهو، اسفناج، جعفري، هويج، كلم يا سيب، پرتقال،‌نارنگي، هلو، انگور، انار،‌ زردآلو، شليل، خيار …. خيلي ا ز ويتامينها را به بدنم برسانم يا با خوردن گوشت، جگر، شير و پنير و كره هم خيلي از ويتامينها به بدن من مي‌رسه:

ميدوني ديگه به چه موادي احتياج دارم؟

   بدن من براي خونسازي احتياج به آهن داره

آهن از كجا بيارم؟؟؟

   آهن داخل گوشت، جگر، حبوبات مثل نخود، لوبيا و عدس و همينطور در گوجه‌فرنگي و جعفري، اسفناج و گشنيز، پيازچه و برگه زردآلو و هلو، خرما، كشمش و انجير خشك و توت خشك و بادام و پسته و فندق وجود داره

   بدن من به كلسيم احتياج داره تا استخوان و دندانهايم رشد كنه و محكم بشه

   پس من: شير،‌ پنير، كشك، ماست، دوغ و بستني مي‌خورم

   براي اينكه دچار گواتر نشم بايد يد بخورم كه در نمك يد‌دار هست. و در غذاهايي مثل ماهي و ميگو هم هست.و به مادرم توصيه مي‌كنم هميشه از نمك يد‌دار استفاده كنه.

قابل توجه دوستان:

من بهيچ وجه با خوردن تنقلات مثل: پفك، چيپس، لواشكو قره‌قوروت و شكلات سلامت خودم را بخطر نمي‌اندازم.

 دانشگاه علوم پزشکي و خدمات بهداشتي درماني استان فارس - واحد بهداشت مدارس

---

دنياي نوجوانان و نحوه رفتار با آنان

1. سه نمونه از مراجعات

2. سنين نوجواني و بلوغ

3. خصوصيات عاطفي و رواني دوره نوجواني و بلوغ

4. چند توصيه به والدين و مربيان جهت کاستن مشکلات نوجوانان

    دو نمونه از مراجعه والدين نوجوانان به كاشناس:

• مورد اول:

مادر نوجوان: نمي‌دانم چه اتفاقي براي دخترم افتاده كه به كلي عوض شده است.

كارشناس: منظورتان چيست؟

مادر نوجوان: كم غذا مي‌خورد. هميشه دوست دارد امر و نهي كند. به جاي اينكه درسهايش را بخواند علاقمند است شعر و قصه بخواند زود عصباني مي‌شود.

كارشناس: دختر خانم شما چند ساله است؟

مادر نوجوان: چهارده سال

كارشناس: مدرسه مي‌رود؟

مادر نوجوان: بله سال دوم دبيرستان است.

كارشناس: علائمي‌كه ذكر كرديد هميشه در دختر شما بوده است؟

مادر نوجوان: خير حدود يكسال است كه كم‌كم شديدتر شده در منزل خيلي بهانه‌گيري مي‌كند. هر روز كفش و لباس جديدي مي‌خواهد از وضعيت زندگي ناراضي است.

خيلي زودرنج است. بيشتر وقتها دلش مي‌خواهد تنها باشد و…

• مورد دوم:

پدر نوجوان: پسرم تا به حال هيچ مساله و مشكلي نداشته ولي نمي‌دانم چرا يك مرتبه عوض شده است.

كارشناس: منظورتان چيست؟

پدر نوجوان: هميشه مؤدب و آرام بود. ولي مدتي است كه بسيار عصباني است و بيشتر اوقات بي‌حوصله است. همه‌اش از سردرد و بي‌اشتهايي شكايت مي‌كند. نسبت به غذا اصلاً اشتها ندارد. مرتب بهانه مي‌گيرد. با خواهر كوچكتر از خودش هميشه جر و بحث دارد.

كارشناس: وقتي حالت عصبانيت و پرخاشگري دارد شما چه مي‌كنيد؟

پدر نوجوان: ديگر خسته شده‌ام چاره ديگري ندارم گاهي او را تنبيه مي‌كنم و سرش فرياد مي‌كشم و …

كارشناس: آيا از تنبيه‌ها و فرياد كشيدن‌ها نتيجه مثبتي گرفته‌ايد؟

پدر نوجوان: خير، تازه آنوقت عصباني‌تر و لجبازتر مي‌شود.

نمونه‌اي از مراجعه يك نوجوان به كارشناس:

نوجوان: پدر و مادرم مرا درك نمي‌كنند و اين موضوع مرا عصباني مي‌كند.

كارشناس: چرا فكرمي‌كني كه آنها تو را درك نمي‌كنند؟

نوجوان: آخر مي‌دانيد مثلاً‌ من مي‌خواهم تنها باشم و با دوستانم به گردش بروم اما آنها معتقدند كه حتماً‌ بايد با خودشان باشم و يا اينكه گاهي وقتها آنها كه به ميهماني مي‌روند من مايل نيستم با آنها باشم و همين موضوع باعث درگيري بين من و پدر و مادرم مي‌شود.

 كارشناس: آيا هيچگاه سعي كرده‌اي وضعيت روحي و علاقه‌‌ها و آرزوهاي خود را با والدين درميان بگذاري؟

نوجوان: سعي مي‌كنم اما آنها فكر مي‌كنند كه من هنوز (بچه) هستم و هر كاري كه مي‌خواهم انجام بدهم بايد طبق تصميم‌گيري آنها باشد و اين موضوع مرا رنج مي‌دهد و عصباني مي‌كند.

كارشناس: وقتي عصباني مي شوي چه مي‌كني؟

نوجوان: گاهي فرياد مي‌كشم وگاه نيز از عصبانيت به گريه مي‌افتم دست خودم نيست.

كارشناس: مي‌داني بلوغ به چه معناست؟

نوجوان: راجع به آن چيزهايي شنيده‌ام ولي دقيقاً‌ نمي‌دانم.

كارشناس: بسيار خوب برايت توضيح مي‌دهم و ….

 سنين نوجواني و بلوغ:

   سنين نوجواني و جواني از ديدگاهها و نظريات مختلف متفاوت است اما معمولاً‌ بين 12 تا 25 سالگي را شامل مي‌شود (12 تا 18 سالگي نوجواني و 18 تا 25 سالگي جواني) سن بلوغ در محيط‌هاي مختلف متفاوت بوده عوامل متعددي از جمله عوامل زيستي،‌اجتماعي و جغرافيائي در زمان پيدايش آن دخيل است. ولي معمولاً دختران بين 13 تا 14 سالگي و پسران بين 15 تا 16 سالگي به بلوغ جنسي مي‌رسند.

خصوصيات عاطفي و رواني دوره نوجواني و بلوغ:

      1- عدم تعادل و بي‌ثباتي عاطفي يكي از بارزترين ويژگيهاي اين دوره مي‌باشد. اكثر اوقات به هنگام بروز خشم نمي‌توانند رفتار و گفتار خود را كنترل نمايند. خيلي زود متاثر مي‌شوند به خصوص زماني كه احساس مي‌كنند كسي به حرفشان گوش نمي‌دهد و به همين خاطر دست به اعمال ناخوشايندي مي‌زنند و سپس پشيمان شده خود را سرزنش مي‌كنند. حساسيت‌ها و هيجانات ناشي از زودرنجي كه از خصوصيات دائمي اين دوران مي‌باشد. اغلب به علت تغييرات و تحولات غدد داخلي و ميزان ترشحات هورمونها و نوع تربيت و آموزش دوران گذشته است كه در مجموع وضع زندگي عاطفي آنها را تغيير مي‌دهد و گاهي با كوچكترين برخوردي عصباني مي‌شوند و به هنگام عصبانيت و خشم ممكن است به گريه متوسل شوند و يا غمگين و افسرده به تنهايي پناه ببرند.

     2- مورد توجه همسالان واقع شدن و به خصوص تاييد آنها را كسب نمودن و افزودن دوستان همجنس باعث مي‌شود كه اهميت بزرگسالان در نزد آنها كمتر از همكلاسان و همسالان باشد. بنابراين كسب استقلال عاطفي از والدين نيز در اين دوره از اهميت خاصي برخوردار است.

     3- تحمل شنيدن انتقاد و سرزنش را ندارند،‌ ولي برعكس خودشان از ديگران انتقاد مي‌كنند كه گاهي اوقات منجر به اختلاف نظر با والدين مي‌شود و باعث عدم ارتباط صميمانه با آنها مي گردد.

      4- احساسات فداكارانه و مبارزه با ظالم و دفاع از مظلوم و ستمديده در اين دوره ظاهر مي‌شود.

      5- مي‌خواهند به ديگران بقبولانند كه افراد مهمي هستند، اثبات اين امر كه آنها چندان هم مهم نيستند آنها را مي‌رنجاند.

     6- در برابر ناكاميها حالات ياس و نااميدي به آنها دست مي‌دهد. بسيار غمگين و افسرده مي‌شوند و احساس مي‌كنند ديگر همه ‌چيز تمام شده است و به گريه‌هاي شديد متوسل مي‌شوند.

     7- به وضع ظاهر و لباس و آرايش خود توجه دارند و گاهي مدتها وقت خود را جلوي آئينه به اين امر اختصاص مي‌دهند.

      8- حالات رويايي و عاشق پيشگي دارند.

      9- نگران آينده هستند، آينده تحصيلي، شغلي، اقتصادي، اخلاقي و جنسي كه اين نگرانيها خود موجب پيدايش اضطراب و پريشان خاطري در آنها مي‌گردد.

چند توصيه به والدين و مربيان جهت كاستن مشكلات نوجوانان:

     1- والدين كانون خانواده را محلي امن و پناهگاهي مستحكم براي فرزندان نمايند. به يكديگر احترام بگذارند نبايد در حضور فرزندان به مشاجره پردازند و عيوب يكديگر را در حضور آنها بازگو كنند.

      2- والدين نوجوانان و جوانان را از محبت سيراب نمايند تا آنان به هر آشنا و بيگانه‌اي روي نياورند. آنان بايد به فرزندان خود احترام بگذارند و به آنها كمك كنند تا نواقص خود را رفع نمايند. نصايح و تذكرات خود را با استدلال و منطق و در خلوت با آنها در ميان نهند و هرگز در حضور ديگران به خصوص همسالان به پند و اندرز آنان نپردازند. ضمناً سخني را به آنها بگويند كه خود بدان عمل مي‌كنند.

      3- والدين و مربيان نبايد نوجوانان را به خاطر ضعف‌هايي كه دارند تحقير نمايند و آنها را با همسن و سالان خود مقايسه كرده صفات نيكوي ديگران را به رخ آنها بكشند بلكه در حد توان و ظرفيت آنان از آنها توقع و انتظار داشته باشند و با درك دنياي آنها به هر مقدار كه تلاش مي‌نمايند از آنها قدرداني كنند.

      4- والدين و مربيان بايد به نوجوانان مسئوليت‌هاي مختلف زندگي را واگذار نمايند تا آنها اهل تفكر و كار و زندگي بشوند. ضمناً والدين و مربيان بايد به آنان بياموزند كه از مشكلات نبايد گريخت بلكه راههاي مبارزه با مشكلات و راه حل آنها را به فرزندان و دانش آموزان خود آموزش بدهند.

      5- كمك به برنامه ريزي صحيح براي اوقات فراغت و تقسيم بندي اوقات فراغت جهت درس تفريح و سرگرمي ورزش و هنر مطالعه كتابهاي مفيد و مباحثه با اشخاص مطلع و صالح شركت در اجتماعات مذهبي ترتيب دادن گردشهاي علمي نوشتن خاطرات روزانه تماشاي تلويزيون به طوري كه باعث خستگي زياد جسمي و فكري نشود از اعتدال نيز خارج نگردد و فرد در انتخاب اختيار داشته اجباري در كار نباشد.

      6- كساني كه درمورد دين با نوجوانان و جوانان صحبت مي‌نمايند خود بايد الگوي واقعي دين باشند و به آنچه كه مي‌گويند عمل نمايند. ايمان و اعتقاد قوي به مذهب داشته باشند. توانائي پاسخ دادن به سؤالات نوجوانان را داشته باشند و بتوانند خرافات را از نظريات صحيح ديني جدا كرده به نوجوانان و جوانان ارائه دهند. از نظر اخلاقي خود الگوي اخلاقي باشند با اخلاص مهربان انسان دوست و علاقه‌مند به كار خود باشند. سعه صدر و وسعت نظر داشته باشند. برنفس خود غالب باشند و از اعتدال در امور خارج نشوند باحوصله، صبور و باتدبير باشند و از نظر ظاهر نيز آراسته و تميز و مرتب باشند كه نوجوانان قطعاً‌ تحت تاثير چنين الگوئي قرار خواهند گرفت.

     7- در محيط‌هاي آموزشي بايد نيازهاي نوجوانان مورد بررسي قرار گيرد و هوش و استعداد و علاقه و انگيزه‌هاي آنها شناسايي شود و بر اساس اين شناسايي برنامه‌ريزي آموزشي صورت پذيرد و در اتخاذ روشهاي آموزشي و پرورشي مطلوب بايد از روان‌شناسي نوجواني كمك طلبيد.

     8- به هر نوجواني بايد كمك نمود تا قبل از شروع تحصيلات عالي و تخصصي خود اطلاعات لازم را در اطراف شغلي كه در آينده مي‌خواهد انتخاب كند. كسب كند همچنين به او كمك شود تا به يك خودشناسي دقيق نائل گردد، توانائي‌هاي خود را كشف كند و تصوير جامعي از خصوصياتش به دست آورد. تا بتواند با شناخت خود و آگاهي از مشاغل موجود تصور شغلي و حرفه‌اي خود را در برابر واقعيت مورد آزمايش قرار دهد و پس از تفكر و بحث درباره مشاغل و تجزيه و تحليل واقعيات و اطلاعات موجود به انتخاب شغلي پردازد كه هم رضايت شخصي را تامين كند و هم براي جامعه مفيد باشد.

      9- نوجوانان بسياري از آداب معاشرت و روابط اجتماعي صحيح را در معاشرت كردن و برقراري ارتباط با دوستان و آشنايان مي‌آموزند. بنابراين نبايد آنان را از معاشرت كردن با دوستان و همسالان محروم نمود. عدم ارتباط با دوستان و همسالان مي‌تواند باعث ناراحتي نوجوان شود. زيرا از جمله نيازهاي اساسي اين دوره از زندگي مي‌باشد و منع نوجوان از معاشرت به منزله مبارزه با يكي از نيازها و تمايلات وي مي‌باشد. وظيفه شما والدين و مربيان است كه او را در اين امر مهم ياري دهيد. تا بتواند بهترين گروه همسالان را انتخاب نمايد.

     10- در خاتمه بايد گفت: بايد نوجوان را عميقاُ درك نمائيد. تحولات جسماني و رواني كه در وي ايجاد شده است. سازش او را با محيط دگرگون مي‌سازد. در اين حال نوجوان براي سازش مجدد با محيط خود نياز به فرصت دارد. بايد امكان را برايش فراهم نمائيد به او فرصت دهيد تا اشتباه كند، انتقاد كند،‌تصميم بگيرد، در انتخاب فلسفه و روش زندگي او را ياري دهيد. به هنگام لزوم با عطوفت و مهرباني اشتباهات او را برايش گوشزد كنيد. سعي كنيد وي را در كارهاي نيك و پسنديده تشويق كنيد. اگر مي‌خواهيد اعمال و رفتارهاي نادرست وي را گوشزد كنيد اين عمل را با استدلال منطقي و توام با احترام و مهرباني انجام دهيد.

       برگرفته از کتابهاي: بلوغ - مسائل نوجوانان و جوانان و ...

******

من برای آنکه شما جوانان شايسته ای هستيد علاقه دارم که جواني خود را در راه خداوند و اسلام عزيز و جمهوری اسلامي صرف کنيد، تا سعادت هر دو جهان را دريابيد.

( از وصايای امام خميني « ره» )

دفتر مشاوره فرهنگي وفاق - شيراز - بلوار زند - روبروی خيام - کوچه شهرداری سابق - بن بست سوم - پلاک 131  تلفن: 2332307      صندوق پستي: 71555 - 758 

                                  دانش‌آموزان عزيز ايدز بلاي قرن را بشناسيد

   زيرا هم‌اكنون اين بيماري به سرعت در پنج قاره جهان روبه گسترش است:
◊ تخمين زده شده كه در پايان سال 2002 حدود 68 ميليون نفر آلوده به ويروس ايدز شده‌اند.
◊ 90% مبتلايان به بيماري ايدز در كشورهاي در حال توسعه (قاره آسيا و آفريقا) مي‌باشند.

◊ تا سال 2002 حدود 26 ميليون نفر به خاطر اين بيماري جان خود را از دست داده‌اند.
◊ روزانه 16-10 هزار نفر در جهان به ويروس ايدز مبتلا مي‌‌شوند.
◊ روزانه حدود 7 هزار جوان در سنين 24-10 ساله آلوده مي‌شوند.
◊ در هر دقيقه 5 جوان به ويروس ايدز آلوده مي‌شوند.
عامل بيماري ايدز
   عامل بيماري ايدز يك نوع ويروس مي‌باشد كه ويروس نقص ايمني انسان يا (HIV)
(Humanlmmuno Deficiency Virus) ناميده شده است.

   انسان تنها ميزبان اين ويروس است.
   ويروس ايدز عمدتا گلبولهاي سفيد بدن را مورد حمله قرار مي‌دهد همانطور كه مي‌دانيد گلبولهاي سفيد نقش مؤثري در سيستم دفاعي بدن دارند و ويروس HIV با تكثير در اين گلبولها باعث اختلال در فعاليت و نهايتاٌ‌ مرگ آنها مي‌شود.
   در نهايت اين ويروس سبب ايجاد بيماري AIDS يا سندرم نقص ايمني اكتسابي (Acquired lmmuno Deficiens Syndrom) خواهد شد.
علائم باليني
   فرد آلوده از زمان ورود ويروس به بدن و شروع آلودگي تا پايان عمر علائم مختلفي را تجربه مي‌كند به عبارتي به علت ضعف در سيستم ايمني بدن ميكروبها قارچها انگلها يا ويروس‌هايي كه قبلاٌ در بدن شخص بوده و مشكلي ايجاد نمي‌كرده است به صورت عفونتهاي مختلف و شديد و حتي سرطانهاي فرصت‌طلب تظاهر ميكند و به همين دليل به اين بيماري سندرم يعني مجموعه‌اي از علائم و بيماريهاي مختلف گفته مي‌شود.
   از زمان ورود ويروس به بدن تا شروع بيماري ايدز ممكن است از 10 تا 15 سال طول بكشد در اين مدت افراد آلوده از نظر ظاهري سالم هستند ولي مي‌توانند آلودگي را منتقل كنند.
مراحل آلودگي و بيماري عبارتند

1- عفونت حاد اوليه
2- مرحله بي‌علامت
3- عفونت علامت‌دار
4- سندرم نقص ايمني اكتسابي
تشخيص

   تشخيص آلودگي با ويروس ايدز فقط با آزمايش خون اختصاصي ميسر است. از زمان ورود ويروس به بدن انسان تا زماني كه جواب آزمايش مثبت شود بين 6 هفته تا 6 ماه طول مي‌كشد كه به آن دوره پنجر‌ه‌اي گفته مي‌شوددر اين دوران فرد آلوده است اما بيمار بدون علامت مي‌باشد و آزمايش خون منفي است. به همين دليل توصيه مي‌شود افرادي كه رفتارهاي پرخطر داشته‌اند (اعتياد روابط آميزشي مشكوك) از اهداء خون اجتناب كنند.
نكات مهم

1- پاسخ منفي نمي‌‌تواند دليل بر عدم وجود الودگي باشد
2- پاسخ مثبت نمي‌تواند مرحله بيماري را مشخص كند
3- فرد مشكوك بايد تا 6 ماه پيگيري و آزمايش شود.
ايدز چگونه سرايت ميكند؟
   انسان تنها منبع و مخزن ويروس ايدز است. ويروس در اثر ترشحات بدن وجود دارد اما تنها خون و مايعات داخل بدن ترشحات جنسي زن و مرد و شير مادر آلوده مي‌تواند ويروس را منتقل كند.
راههاي انتقال

1- تماس جنسي با فرد آلوده
2- مادر آلوده به نوزاد وجنين
3- خون و فرآورده‌هاي خوني از طريق:
الف: تزريق خون
ب: تزريق فرآورده‌هاي خوني
ج: ورود اجسام تيز وبرنده آغشته به خون آلوده در پوست
د: استفاده مشترك از سرنگ در معتادان تزريقي
1- تماس جنسي با افراد آلوده:
   80 درصد آلوده شدگان به ويروس ايدز در دنيا به دليل روابط جنسي‌ با فرد آلوده به زن 3 تا 5 برابر بيشتر از احتمال انتقال از زن آلوده به مرد مي‌باشد خطرانتقال در بين گروههايي كه همجنس‌باز مي‌باشند به مراتب بالاتر است. وجود عفونتهاي مقاربتي مانند سوزاك و سيفليس احتمال انتقال و ابتلاء را تا 20 برابر افزايش مي‌دهد. عدم رعايت موازين اخلاقي در روابط اجتماعي بخصوص داشتن روابط جنسي در سنين پايين‌تر در انتقال بيماري نقش عمده‌اي دارد.
2- انتقال از مادر آلوده به نوزاد و جنين:
   تا آخر سال 2002 حدوداٌ 2/3 ميليون كودك در جهان به ويروس ايدز آلوده شده‌اند.

   ويروس ايدز از مادر به نوزاد در طول حاملگي حين زايمان و هنگام شيردهي منتقل مي‌شود. احتمال انتقال از مادر به نوزاد بدون استفاده از داروي پيشگيري 50-30 درصد مي‌باشد.
3- خون و فرآورده‌هاي خوني
   پرخطرترين راه انتقال دريافت خون‌آلوده است كه در اين حالت بيش از 90% احتمال آلودگي و ابتلا وجود دارد. 30 درصد از آلوده‌شدگان به ويروس ايدز در جهان از اين راه الوده شده‌اند.

   هر وسيله تيز و برنده آلوده كه بتواند در پوست يا مخاط خراش ايجاد كند يا وارد بدن شود مانند ابزار پزشكي و دندانپزشكي لوازم حجامت سوراخ كردن گوش خالكوبي كاشتن و برداشتن مو تيغ سلماني و مسواك مي‌تواند باعث انتقال ويروس گردد. استفاده از سرنگ مشترك در معتادان تزريقي به علت ورود مستقيم مقدار بيشتري از خون آلوده به داخل رگ دريافت كننده از مواد پرخطرتر مي‌باشد و امكان دارد تا 60 درصد احتمال افزايش يابد. 10 درصد آلوده شدگان به ويروس ايدز در جهان از اين را ه آلوده شده‌اند. اما در كشور ما حدود 80 درصد از اين طريق آلوده شده‌اند.

   در حال حاضر مهمترين راه انتقال ويروس در استان فارس و ايران استفاده افراد معتاد از سرنگ مشترك براي تزريق مواد مخدر مي‌باشد.
راههاي عدم سرايت
   راههايي كه ايدز از طريق آن منتقل نمي‌شود عبارتند از:
عليرغم جداسازي ويروس ايدز از بزاق ادرار اشك و بيماري از طريق تماس با اين مايعات انتقال پيدا نمي‌كند. بطور كلي و يروس از راههاي زير منتقل نمي‌شود:

1- تماسهاي عادي مثل با هم كاركردن
2- صحبت كردن
3- همسفر شدن
4- غذا خوردن
5- استفاده از حمام و استخر و توالت
6- نيش زدن حشرات
راههاي پيشگيري
1- بهترين راه پيشگيري از ايدز خويشتن داري پايبندي به اصول اخلاقي و خانواگي و اجتناب از بي‌بند وباري جنسي مي‌باشد.
2- استفاده از كاندوم در تماس جنسي تا حدودي از ابتلا به بيماري جلوگيري مي‌كند در ضمن به منظور آگاهي بيشتر و در صورت نياز مي‌توان به مراكز بهداشتي درماني مراجعه نمود.
3- دوري از اعتياد به خصوص اعتياد تزريقي ضروري است.
از طرفي معتادان بايستي:

   از سرنگ و سوزن مشترك و همچنين ظرف تهيه مواد مخدر مشترك استفاده نكنند.
هنگام استفاده از هرگونه وسيله سوراخ كننده پوست در جراحي مطب دندانپرشكي و خالكوبي و.... از    عدم آلودگي (استريل بودن) آن اطمينان حاصل شود.
4- هرگز از مسواك و تيغ صورت تراشي و سوزن خالكوبي و هر وسيله برنده مشترك استفاده نشود.
بدانيم و رعايت كنيم
◊ در برابر تعارفات خانمان‌سوز در خصوص سيگار مواد مخدر شركت در مجالس ناسالم وسوسه در انجام كارهاي ناسالم از طرف دوستان و حتي بستگان (نه بگوييد).

◊ با ورزش مطالعه و انجام كارهاي هنري و علمي زندگي خود را پربارتر سودمند و سالم نگه داريد.
◊ به اصول موازين اخلاقي و انساني دين مبين اسلام و اديان الهي پايبند باشيد و بدانيد كه يكي از مهمترين دلايل انتشار اين بيماري در دنيا رفتارهاي پرخطر و غير اخلاقي ميباشد.
◊ دقت كنيد كه استفاده از هر نوع مواد مخدر و الكل باعث كاهش هوشياري و عدم خويشتن‌داري مي‌گردد پس مي‌تواند انسان را در برابر رفتارهاي پرخطر و به دنبال آن بيماريها و مشكلات ديگر قرار دهد لذا از مصرف اين مواد جدا‌ٌ خودداري كنيد.

   اگر به هر علت در معرض خطر آلوده شدن به بيماری ايدز هستيد و يا نياز به آموزش، مشاوره و يا انجام آزمايش داريددر شيراز به مرکز مشاوره بيماريهای رفتاری واقع در فلکه خاتون - بلوار دلاوران بسيج - خيابان لاوان - مرکز بهداشتي درماني حسين بن علي شماره ( 2) و در  شهرستانها به مراکز بهداشت شهرستانها مراجعه نماييد.